Η ΕΠΟΝ ΦΩΤΙΖΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΜΑΣ για ανεξαρτησία, προκοπή, λευτεριά

23 ΦΕΒ 2016

Η ΕΠΟΝ ΦΩΤΙΖΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΜΑΣ για ανεξαρτησία, προκοπή, λευτεριά

Πέρυσι τον Οκτώβρη, ο Βασίλης Σύρμπας είχε επισκεφτεί το σχολείο στο οποίο διδάσκω, με αφορμή τη γιορτή για την 28η Οκτωβρίου και μίλησε στους μαθητές για τον αδελφό του, που εκτελέστηκε μαζί με άλλους 4 ΕΠΟΝίτες από τους ναζί και τους ντόπιους συνεργάτες τους, αλλά και για όλη την περίοδο της κατοχής.
Φεύγοντας, μου έκανε ένα πολύτιμο δώρο: Μερικά τεύχη της «Νέας Γενιάς» του 1945 και 1946, στα οποία διαφαίνεται όλη η δράση, αλλά και το μεγαλείο της μεγαλύτερης οργάνωσης νεολαίας που γνώρισε ποτέ η χώρα μας, η οποία γεννήθηκε μέσα από το ΕΑΜ και πλάι στον ΕΛΑΣ.
Μέσα από τις σελίδες του περιοδικού αυτού ξαναζωντανεύουν μερικοί από τους ηρωικούς νεκρούς του απελευθερωτικού αγώνα, όπως η Ηλέκτρα Αποστόλου, που «μαστίγωνε» τους Γερμανούς στην ίδια τους τη γλώσσα την ώρα που τη βασάνιζαν, ο Πάνος Κασιμάτης, που χάθηκε στο μπλόκο του Βύρωνα, η Κούλα Λίλη που τα έβαλε με το γερμανικό τανκ στην διαδήλωση του 1943, μαζί με τη φίλη της Παναγιώτα Σταθοπούλου και οι οποίες πέθαναν μαζί για να μην καταλάβουν οι Βούλγαροι την Μακεδονία, αλλά και τόσοι άλλοι…

Επίσης, βλέπουμε ζωντανή την πολιτική γραμμή της ΕΠΟΝ, τα αιτήματα για συμφιλίωση, ανασυγκρότηση, ομόνοια, ανεξαρτησία, μέσα από εισηγητικά κείμενα των συνεδρίων της, των συνδιασκέψεων και του καταστατικού της, το οποίο ήταν προσανατολισμένο σε μια ειρηνική ζωή.

Θα ήταν λάθος όμως, αν νομίσουμε ότι η δράση της ΕΠΟΝ και των χιλιάδων νέων που την πλαισίωναν, εξαντλείται μόνο στην πολιτική ή την αντιστασιακή της δράση.
Μέσα στις σελίδες της συναντούμε άρθρα διαφόρων ενδιαφερόντων, αλλά και των πολλών δράσεων των μελών της οργάνωσης.
Σταχυολογούμε ενδεικτικά, χωρίς σειρά αξιολόγησης, από τις δράσεις της ΕΠΟΝ πολλές εκδρομές και πεζοπορίες («Στο βουνό που αντηχούσε το περσινό καλοκαίρι τ’ αντάρτη το ντουφέκι, να σκαρφαλώσει φέτος το χαρούμενο ασκέρι της ειρήνης» γράφει ένα άρθρο του 1945), διαλέξεις, ποδοσφαιρικοί αγώνες, χοροί, γιορτές, δενδροφυτεύσεις, μορφωτικές λέσχες, στρώσιμο δρόμων, αλλά και τόσα άλλα. «Να σηκώσουμε τα συντρίμμια, να σκορπίσουμε χαρά στα νιάτα της Θράκης», γράφει μια ανταπόκριση από την περιοχή.
Και τα άρθρα όμως, πέρα από τα πολιτικά ζητήματα, καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα των προβλημάτων, αλλά και προβληματισμών της νεολαίας. Πάλι ενδεικτικά, αναφέρουμε άρθρα για επιστημονικά θέματα και ανακαλύψεις, για τον αθλητισμό και την ανάπτυξή του, τα χειμερινά σπορ, τα προβλήματα της τεχνικής εκπαίδευσης, τον προσανατολισμό που πρέπει να έχουν τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, ακόμα και για τα προβλήματα της ελληνικής οικογένειας. Άρθρα, υπογεγραμμένα μερικές φορές από μέλη της ΕΠΟΝ, όπως ο Γρηγόρης Φαράκος, ο Σταύρος Κασιμάτης και ο Κώστας Φιλίνης.

Υπάρχουν ακόμα ανταποκρίσεις από το εξωτερικό, όχι μόνο από την Σοβιετική Ένωση, όπως ίσως θα νόμιζε κανείς, αλλά και από τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, την Μ. Βρετανία και άλλες χώρες, ενώ σπουδαίο ρόλο παίζουν και οι λογοτεχνικές σελίδες. Εκτός από τις μεταφράσεις και τις βιβλιοπαρουσιάσεις, δίνεται χώρος και σε μέλη τις ΕΠΟΝ να παρουσιάσουν τις λογοτεχνικές τους ανησυχίες, γίνεται διαγωνισμός για τον ύμνο της ΕΠΟΝ, ενώ δημοσιεύεται κι ένα ποίημα με τίτλο «ΕΙΡΗΝΙΚΟ» της Σοφίας Μαυροειδή – Παπαδάκη. Κι άλλοι λογοτέχνες έχουν δημοσιεύσει έργα τους στο περιοδικό, αυτό όμως μελοποιήθηκε από έναν νεαρό ΕΠΟΝίτη, τον Μιχάλη Θεοδωράκη. Μου πήρε λίγα δευτερόλεπτα για να καταλάβω ότι πρόκειται για τον Μίκη…
Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν οι σελίδες που είναι αφιερωμένες στα «αετόπουλα», τους μικρούς ΕΠΟΝίτες που δίνουν τον δικό τους τόνο. Σπαζοκεφαλιές, ανταποκρίσεις, διηγήματα και ποιήματα αναφέρονται σε αυτά και από αυτά. Καθώς έχει και τοπικό ενδιαφέρον, μεταφέρω το γράμμα που έστειλαν τον Ιούλιο του 1945 τα αετόπουλα του Ελληνόκαστρου Τρικάλων: «Αγαπητή μας Νέα Γενιά, είμαστε ταχτικοί αναγνώστες σου. Με πόση χαρά περιμένουμε να φτάσεις εδώ στο χωριό μας! Όλα τα αετόπουλα του Ελληνοκάστρου πάμε τώρα στο σχολείο. Πρέπει τώρα να μάθουμε πολλά γράμματα. Όλη μέρα τραγουδάμε.
Κάναμε, με την επίβλεψη του δασκάλου μας μια σχολική κοινότητα. Μάθετε πως έχουμε και το σχολικό δικαστήριό μας. Μάλιστα μην το πάρετε στ’ αστεία. Κάναμε κιόλας αρχή. Προχτές δικάσαμε δύο αετόπουλα να σκουπίσουν το σχολειό μας γιατί ήρθαν άπλυτοι στην τάξη. Μερικά αετόπουλα και αετοπούλες φροντίζουν για την τάξη και μέσα και έξω στο σχολειό μας. Τώρα με τις εκδρομές που πάμε έξω στον κάμπο, καθαρίζουμε τα πεύκα. Κι άλλα πράγματα κάνουμε. Μα όλα αυτά θα σας τα γράψουμε άλλη φορά. Γεια χαρά, τα αετόπουλα του Ελληνοκάστρου Τρικκάλων».
Όλη αυτή η ενεργητικότητα όμως, όσο περνά ο καιρός θα αρχίσει να σκιάζεται από καταγγελίες για δολοφονίες και βιαιοπραγίες ενάντια στις λέσχες και τα μέλη της ΕΠΟΝ από διάφορους τραμπούκους, από αναφορά για οργανωμένες επιθέσεις, συλλήψεις και εκφοβισμούς. Την ίδια στιγμή που η ΕΠΟΝ γιόρταζε τα τρίχρονά της και αναφέρει ότι έχει 450.000 μέλη, καταγγέλλονται ήδη 400 δολοφονίες και 6000 συλλήψεις. Σαν σύννεφο θα αρχίσει να καλύπτει την χώρα η λευκή τρομοκρατία, οργανωμένη από την ντόπια αστική τάξη και τους ξένους ιμπεριαλιστές, η οποία θα οδηγήσει σε χιλιάδες συλλήψεις και τελικά την απαγόρευση της λειτουργίας της ΕΠΟΝ. Άλλοι ΕΠΟΝίτες πήραν τον αντάρτικο δρόμο του ΔΣΕ, ενώ πολλοί επέλεξαν να ακολουθήσουν μια ζωή συμβατή με το καθεστώς που επικράτησε.

Ο εμφύλιος πόλεμος είχε ήδη αρχίσει.
Δεν είναι στόχος αυτού του μικρού σημειώματος να περιγράψει την ιστορία της ΕΠΟΝ, να επισημάνει τις επιτυχίες, τα λάθη, τις παραλείψεις και να συζητήσει την πολιτική της γραμμή. Έχουν ήδη γραφεί αρκετά και μένει να γραφούν πολλά ακόμα. Είναι όμως μεγάλη παράλειψη να μην αναφερθούμε κατά την 72η επέτειο της ίδρυσής του, στις 23-2-1943, σε αυτήν την οργάνωση που πάλεψε με τον ελληνικό λαό και για τον ελληνικό λαό, δεν υποτάχθηκε στους ξένους κατακτητές και ιμπεριαλιστές, αλλά και τους ντόπιους λακέδες του, δεν φοβήθηκε τις θυσίες που έπρεπε να υποστεί, δίνοντας χιλιάδες νεκρούς στον αγώνα για την λευτεριά, δεν διαπραγματεύτηκε και δεν συμβιβάστηκε, αλλά αντιμετώπισε θαρραλέα τους εχθρούς του ελληνικού λαού και έδωσε όραμα σε μια ολόκληρη γενιά.
Δεν είναι μόνο οι άνθρωποι που ξεπήδησαν από τις γραμμές της (αναφέρουμε ενδεικτικά τους Μίκη Θεοδωράκη, Ιάνη Ξενάκη, Μάνο Χατζιδάκη, Άλκη Ζέη, Ζωρζ Σαρρή, Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ), είναι οι σελίδες αγώνα που έγραψαν τα χιλιάδες μέλη της, ένοπλα ή μη, με το σύνθημα «πολεμάμε και τραγουδάμε-πολεμάμε και μαθαίνουμε!».
Στα Τρίκαλα υπάρχει το άγαλμα των 5 ΕΠΟΝιτών, ένα από τα ελάχιστα στην Ελλάδα, ειδικά για την ΕΠΟΝ, που μας θυμίζει ποιος πρέπει να είναι ο δικός μας δρόμος.

Κώστας Μιχαλάκης,
Φιλόλογος, μέλος της Αγωνιστικής Κίνησης Εκπαιδευτικών Τρικάλων,
μέλος του Δ.Σ. της ΕΛΜΕ Τρικάλων.

http://trikkipress.gr/