Οι ανατροπές που εξελίσσονται στις μέρες μας σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες αποτελούν το πιο συνολικό και αντιδραστικό πακέτο μέτρων από αυτά που κατά καιρούς έχουν προωθηθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Μπροστά στις ανατροπές αυτές, ακόμα και το τερατούργημα του Αρσένη το 1998 φαντάζει λίγο και αποσπασματικό. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα δραματικό ιστορικό πισωγύρισμα που αλλάζει τους όρους και τις υποχρεώσεις του κράτους να παρέχουν ένα μίνιμουμ (γιατί πραγματικά δημόσια δωρεάν παιδεία ούτε υπήρξε ούτε και μπορεί να υπάρχει σε μια ταξική κοινωνία) όρων κρατικής παροχής στη νεολαία συνθηκών που να κάνουν εφικτή τη συμμετοχή της στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ετσι, το αστικό κράτος πλέον θέτει σε δραστική αμφισβήτηση:
• Τη βιώσιμη ύπαρξη σχολείων σε φυσιολογική απόσταση από τον τόπο κατοικίας των μαθητών.
• Την κάλυψη μιας σειράς λειτουργικών εξόδων των σχολείων (θέρμανση, κτιριακή συντήρηση, καθαριότητα κλπ).
• Την ύπαρξη εκπαιδευτικού προσωπικού που θα είναι σε θέση να κάνει με στοιχειωδώς ανθρώπινους όρους τη δουλειά του.
• Την πραγματική δυνατότητα παιδιών από λαϊκά στρώματα να παρακολουθήσουν ουσιαστικά την εκπαιδευτική διαδικασία.
• Την οποιαδήποτε σχέση απολυτηρίου – πτυχίου με εργασιακά επαγγελματικά δικαιώματα.
• Την οποιαδήποτε κατάκτηση του εκπαιδευτικού προσωπικού τόσο σε σχέση με τις εργασιακές σχέσεις όσο και με δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες.
Από τον Απρίλη που πέρασε ήταν φανερή και δηλωμένη η πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε δραστική περικοπή των υπαρχόντων σχολικών τμημάτων και σε άνοιγμα της προοπτικής για συγχωνεύσεις σχολείων. Στις αρχικές προθέσεις (που έχουν γίνει ακόμα πιο επιθετικές σήμερα) ήταν να εφαρμοστεί ο νόμος για 30άρια τμήματα (να ανατραπεί δηλαδή η de facto κατάκτηση που έθετε όριο τους 25 μαθητές), να κλείσουν όλα τα –σύμφωνα με τον ορισμό του νόμου- ολιγομελή τμήματα της τεχνικής εκπαίδευσης και να συγχωνευτούν ανά περιοχή τόσα σχολεία ώστε ναι μεν να μη δημιουργηθεί σοκ αλλά από την άλλη να νομιμοποιηθεί η επιλογή αυτή με στόχο τη διεύρυνσή της φέτος.
Η στόχευση αυτή θα δημιουργούσε άμεσα χιλιάδες λιγότερα τμήματα, γεγονός που από τη μία θα επιδείνωνε σοβαρά την εκπαιδευτική διαδικασία και από την άλλη θα νομιμοποιούσε την πολιτική της αδιοριστίας αφού απαιτούσε πολύ λιγότερες θέσεις εργασίας. Οι επιδιώξεις αυτές γνώρισαν αντιστάσεις που εκφράστηκαν ασύμμετρα, ασυντόνιστα και όχι με τη δυναμική που θα μπορούσαν. Εκφράστηκαν όμως… Και επειδή η κυβέρνηση κατάλαβε ότι το ζήτημα δημιουργούσε όρους γενικευμένης αγανάκτησης –και όχι μόνο στους εκπαιδευτικούς-, δεν προχώρησε όσο θα ήθελε.
Ούτε, από την άλλη, γνώρισε καθαρή ήττα. Προχώρησε τα εξής:
- «Τσίτωσε» όσο το δυνατόν περισσότερα τμήματα στα 25 παιδιά.
- Προχώρησε –εντελώς αναίμακτα και με την πλήρη αδράνεια των ομοσπονδιών- την κατά βούληση τοποθέτηση καθηγητών στην πρωτοβάθμια «νομιμοποιώντας» de facto την ελαστικοποίηση της εργασιακής σχέσης στην εκπαίδευση και καταπατώντας θρασύτατα το ωράριό τους.
- Προχώρησε στη σύμπτυξη αρκετών «ολιγομελών» τμημάτων στην τεχνική εκπαίδευση.
- Σε αρκετές περιπτώσεις, μέσω του διοικητικού μηχανισμού παζάρεψε τη συνέχιση λειτουργίας τμημάτων με την έμμεση απαίτηση συναίνεσης στην πολιτική της αδιοριστίας («δε θα σας πειράξω το τμήμα, αλλά δε θα μου ζητήσετε καθηγητή»)
- «Ανοιξε» την κουβέντα για την ανάγκη να συνεισφέρουν οι γονείς στην αντιμετώπιση λειτουργικών εξόδων των σχολείων.
Το ξεπέρασμα του Καλλικράτη
Συνολικά, θα λέγαμε, ότι η κυβέρνηση έχει ξεπεράσει από τα δεξιά τον Καλλικράτη στο χώρο της εκπαίδευσης. Μπορεί πολλοί να ψάχνουν να βρουν στις σχετικά αόριστες κατευθύνσεις του Καλλικράτη τις συνέπειες στην εκπαίδευση, όμως οι εξελίξεις στην εκπαίδευση τρέχουν. Στο πνεύμα του μνημονίου, στο πνεύμα του Καλλικράτη. Και με ένα πλούσιο αντιδραστικό θεσμικό πλαίσιο ανατρέπει τη δωρεάν παιδεία όπως την ξέραμε. Πολυνομοσχέδιο του Μάη, νόμος για την Τριτοβάθμια, αλλαγή στο σύστημα εισαγωγής και νέος συνολικός νόμος πλαίσιο που «ψήνεται».
Οι επιδιώξεις για μαζικές συμπτύξεις τμημάτων και συγχωνεύσεις σχολείων θα επιδιωχθεί να προχωρήσουν αποφασιστικά το επόμενο διάστημα.
Και βέβαια αν η μία βασική πλευρά είναι η πλήρης διάλυση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών, η άλλη είναι η όρθωση κάθε φύσης ταξικών φραγμών (τυπικών και ουσιαστικών) στη μόρφωση της νεολαίας.
Αν κάποιοι παρομοιάζουν το σχολείο του μέλλοντος με σχολείο – επιχείρηση, θα λέγαμε ότι εμείς θα επιλέγαμε να το περιγράψουμε ως «μη σχολείο» ή ίσως και σχολείο – φυλακή.
Μια αναφορά στο νέο σύστημα εισαγωγής
Θα ακολουθήσει, ασφαλώς, μια αναλυτική αναφορά στο νέο σύστημα εισαγωγής. Είναι όμως αδύνατο να μην πει κανείς δυο λόγια για το πραγματικό έκτρωμα που κυκλοφόρησε τις τελευταίες μέρες από κύκλους του υπουργείου παιδείας.
Οι θιασώτες λοιπόν του «ανοιχτού σχολείου» και άλλων εκκωφαντικών ψευδών εισηγούνται ένα σκληρό ταξικό σύστημα τριών (!) κύκλων εξετάσεων υψηλού επιπέδου δυσκολίας για να μπει κάποιος σε μια σχολή. Πανελλαδικές στη δευτέρα και τρίτη λυκείου και πανεπιστημιακές σε κάθε πανεπιστήμιο μετά το πρώτο έτος.
Τη βαρύτητα των βαθμών των μαθημάτων θα την ορίζουν τα πανεπιστήμια. Και αυτά με φόντο τις διαρροές του υπουργείου ότι θα μειωθούν δραστικά οι εισακτέοι. Και όλα αυτά για να πάρει κάποιος κάποτε ένα πτυχίο που δε θα σημαίνει σχεδόν τίποτα σε σχέση με τη δυνατότητα να βρει δουλειά με αξιοπρεπείς συνθήκες.
Δε νομίζουμε ότι χρειάζεται να προσθέσουμε κάτι για το σφαγείο που ετοιμάζουν. Ούτε για τις συνέπειες που θα έχει στην ύπαρξη τόσο του μαθητικού όσο και του φοιτητικού κινήματος.
Θα θέλαμε όμως να αναδείξουμε και μια (όχι και τόσο δευτερεύουσα) πλευρά. Η ύπαρξη 21 ωρών 6 μαθημάτων που θα προκύπτει από επιλογή από λίστα 29 (!) μαθημάτων δε θα μπορεί να υπάρχει στα μικρά σχολεία και θα ενισχυθεί η τάση συγχωνεύσεων σχολείων και από αυτή την πλευρά. Πληθώρα μέτρων σε πολλαπλές αντιδραστικές κατευθύνσεις, λοιπον.
Το κίνημα και οι δυσκολίες του
Είναι λίγο να πούμε ότι οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες επιδεικνύουν αδράνεια. Εδώ μιλάμε για μια εγκληματική και συνειδητή συνενοχή / σύμπραξη των ΔΟΕ-ΟΛΜΕ στο πέρασμα όλων αυτών των εφιαλτικών μέτρων. Τα ανέκδοτα των –ετήσιου βάθους- στρατηγημάτων των ομοσπονδιών που γράφουν και σχεδιάζουν πολλά για να πράξουν το τίποτα δεν μπορεί να συνεχιστούν.
Δυστυχώς, όμως, οι εργαζόμενοι δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο το «καθεστώς» των ομοσπονδιών πέρα από το βαθύ πραγματικό καθεστώς. Εχουν να αντιμετωπίσουν και το «καθεστώς» των αιρετών και της συνδιοίκησης. Και το «καθεστώς» των διάφορων «ταξικών πτερύγων» (ΠΑΜΕ και Παρεμβάσεις) που δείχνουν την ίδια ανεμπιστοσύνη στην κίνηση των εκπαιδευτικών και δεν κάνουν τίποτα για να σπάσει η αδράνεια, αναπαράγοντας την αυταρέσκειά τους (είτε για τον εαυτό του το ΠΑΜΕ είτε για την υποτιθέμενη δυνατότητά τους να σέρνουν τις ομοσπονδίες οι Παρεμβάσεις).
Στις δύσκολες αυτές συνθήκες, δεν υπάρχει κανένα αποκούμπι εκτός από τη στήριξη στον πραγματικό κόσμο. Στην πλατιά μάζα των εκπαιδευτικών που πνίγεται από την οργή, την αγανάκτηση και την αίσθηση αδυναμίας. Η συγκρότηση πραγματικών, μαζικών επιτροπών αντίστασης σε κάθε σύλλογο, σε κάθε ΕΛΜΕ αποτελεί στόχο κεντρικής προτεραιότητας. Δε λέμε ότι θα είναι εύκολο. Είναι, όμως, ο μόνος δρόμος.
Οι ανατροπές στην εκπαίδευση θα δημιουργήσουν αναβρασμό. Κανένας δε θα θυσιάσει πρόθυμα εργασιακά, δημοκρατικά και μορφωτικά δικαιώματα δεκαετιών. Αυτό που λείπει είναι τα εργαλεία για να το εκφράσει…
• Τη βιώσιμη ύπαρξη σχολείων σε φυσιολογική απόσταση από τον τόπο κατοικίας των μαθητών.
• Την κάλυψη μιας σειράς λειτουργικών εξόδων των σχολείων (θέρμανση, κτιριακή συντήρηση, καθαριότητα κλπ).
• Την ύπαρξη εκπαιδευτικού προσωπικού που θα είναι σε θέση να κάνει με στοιχειωδώς ανθρώπινους όρους τη δουλειά του.
• Την πραγματική δυνατότητα παιδιών από λαϊκά στρώματα να παρακολουθήσουν ουσιαστικά την εκπαιδευτική διαδικασία.
• Την οποιαδήποτε σχέση απολυτηρίου – πτυχίου με εργασιακά επαγγελματικά δικαιώματα.
• Την οποιαδήποτε κατάκτηση του εκπαιδευτικού προσωπικού τόσο σε σχέση με τις εργασιακές σχέσεις όσο και με δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες.
Από τον Απρίλη που πέρασε ήταν φανερή και δηλωμένη η πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε δραστική περικοπή των υπαρχόντων σχολικών τμημάτων και σε άνοιγμα της προοπτικής για συγχωνεύσεις σχολείων. Στις αρχικές προθέσεις (που έχουν γίνει ακόμα πιο επιθετικές σήμερα) ήταν να εφαρμοστεί ο νόμος για 30άρια τμήματα (να ανατραπεί δηλαδή η de facto κατάκτηση που έθετε όριο τους 25 μαθητές), να κλείσουν όλα τα –σύμφωνα με τον ορισμό του νόμου- ολιγομελή τμήματα της τεχνικής εκπαίδευσης και να συγχωνευτούν ανά περιοχή τόσα σχολεία ώστε ναι μεν να μη δημιουργηθεί σοκ αλλά από την άλλη να νομιμοποιηθεί η επιλογή αυτή με στόχο τη διεύρυνσή της φέτος.
Η στόχευση αυτή θα δημιουργούσε άμεσα χιλιάδες λιγότερα τμήματα, γεγονός που από τη μία θα επιδείνωνε σοβαρά την εκπαιδευτική διαδικασία και από την άλλη θα νομιμοποιούσε την πολιτική της αδιοριστίας αφού απαιτούσε πολύ λιγότερες θέσεις εργασίας. Οι επιδιώξεις αυτές γνώρισαν αντιστάσεις που εκφράστηκαν ασύμμετρα, ασυντόνιστα και όχι με τη δυναμική που θα μπορούσαν. Εκφράστηκαν όμως… Και επειδή η κυβέρνηση κατάλαβε ότι το ζήτημα δημιουργούσε όρους γενικευμένης αγανάκτησης –και όχι μόνο στους εκπαιδευτικούς-, δεν προχώρησε όσο θα ήθελε.
Ούτε, από την άλλη, γνώρισε καθαρή ήττα. Προχώρησε τα εξής:
- «Τσίτωσε» όσο το δυνατόν περισσότερα τμήματα στα 25 παιδιά.
- Προχώρησε –εντελώς αναίμακτα και με την πλήρη αδράνεια των ομοσπονδιών- την κατά βούληση τοποθέτηση καθηγητών στην πρωτοβάθμια «νομιμοποιώντας» de facto την ελαστικοποίηση της εργασιακής σχέσης στην εκπαίδευση και καταπατώντας θρασύτατα το ωράριό τους.
- Προχώρησε στη σύμπτυξη αρκετών «ολιγομελών» τμημάτων στην τεχνική εκπαίδευση.
- Σε αρκετές περιπτώσεις, μέσω του διοικητικού μηχανισμού παζάρεψε τη συνέχιση λειτουργίας τμημάτων με την έμμεση απαίτηση συναίνεσης στην πολιτική της αδιοριστίας («δε θα σας πειράξω το τμήμα, αλλά δε θα μου ζητήσετε καθηγητή»)
- «Ανοιξε» την κουβέντα για την ανάγκη να συνεισφέρουν οι γονείς στην αντιμετώπιση λειτουργικών εξόδων των σχολείων.
Το ξεπέρασμα του Καλλικράτη
Συνολικά, θα λέγαμε, ότι η κυβέρνηση έχει ξεπεράσει από τα δεξιά τον Καλλικράτη στο χώρο της εκπαίδευσης. Μπορεί πολλοί να ψάχνουν να βρουν στις σχετικά αόριστες κατευθύνσεις του Καλλικράτη τις συνέπειες στην εκπαίδευση, όμως οι εξελίξεις στην εκπαίδευση τρέχουν. Στο πνεύμα του μνημονίου, στο πνεύμα του Καλλικράτη. Και με ένα πλούσιο αντιδραστικό θεσμικό πλαίσιο ανατρέπει τη δωρεάν παιδεία όπως την ξέραμε. Πολυνομοσχέδιο του Μάη, νόμος για την Τριτοβάθμια, αλλαγή στο σύστημα εισαγωγής και νέος συνολικός νόμος πλαίσιο που «ψήνεται».
Οι επιδιώξεις για μαζικές συμπτύξεις τμημάτων και συγχωνεύσεις σχολείων θα επιδιωχθεί να προχωρήσουν αποφασιστικά το επόμενο διάστημα.
Και βέβαια αν η μία βασική πλευρά είναι η πλήρης διάλυση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών, η άλλη είναι η όρθωση κάθε φύσης ταξικών φραγμών (τυπικών και ουσιαστικών) στη μόρφωση της νεολαίας.
Αν κάποιοι παρομοιάζουν το σχολείο του μέλλοντος με σχολείο – επιχείρηση, θα λέγαμε ότι εμείς θα επιλέγαμε να το περιγράψουμε ως «μη σχολείο» ή ίσως και σχολείο – φυλακή.
Μια αναφορά στο νέο σύστημα εισαγωγής
Θα ακολουθήσει, ασφαλώς, μια αναλυτική αναφορά στο νέο σύστημα εισαγωγής. Είναι όμως αδύνατο να μην πει κανείς δυο λόγια για το πραγματικό έκτρωμα που κυκλοφόρησε τις τελευταίες μέρες από κύκλους του υπουργείου παιδείας.
Οι θιασώτες λοιπόν του «ανοιχτού σχολείου» και άλλων εκκωφαντικών ψευδών εισηγούνται ένα σκληρό ταξικό σύστημα τριών (!) κύκλων εξετάσεων υψηλού επιπέδου δυσκολίας για να μπει κάποιος σε μια σχολή. Πανελλαδικές στη δευτέρα και τρίτη λυκείου και πανεπιστημιακές σε κάθε πανεπιστήμιο μετά το πρώτο έτος.
Τη βαρύτητα των βαθμών των μαθημάτων θα την ορίζουν τα πανεπιστήμια. Και αυτά με φόντο τις διαρροές του υπουργείου ότι θα μειωθούν δραστικά οι εισακτέοι. Και όλα αυτά για να πάρει κάποιος κάποτε ένα πτυχίο που δε θα σημαίνει σχεδόν τίποτα σε σχέση με τη δυνατότητα να βρει δουλειά με αξιοπρεπείς συνθήκες.
Δε νομίζουμε ότι χρειάζεται να προσθέσουμε κάτι για το σφαγείο που ετοιμάζουν. Ούτε για τις συνέπειες που θα έχει στην ύπαρξη τόσο του μαθητικού όσο και του φοιτητικού κινήματος.
Θα θέλαμε όμως να αναδείξουμε και μια (όχι και τόσο δευτερεύουσα) πλευρά. Η ύπαρξη 21 ωρών 6 μαθημάτων που θα προκύπτει από επιλογή από λίστα 29 (!) μαθημάτων δε θα μπορεί να υπάρχει στα μικρά σχολεία και θα ενισχυθεί η τάση συγχωνεύσεων σχολείων και από αυτή την πλευρά. Πληθώρα μέτρων σε πολλαπλές αντιδραστικές κατευθύνσεις, λοιπον.
Το κίνημα και οι δυσκολίες του
Είναι λίγο να πούμε ότι οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες επιδεικνύουν αδράνεια. Εδώ μιλάμε για μια εγκληματική και συνειδητή συνενοχή / σύμπραξη των ΔΟΕ-ΟΛΜΕ στο πέρασμα όλων αυτών των εφιαλτικών μέτρων. Τα ανέκδοτα των –ετήσιου βάθους- στρατηγημάτων των ομοσπονδιών που γράφουν και σχεδιάζουν πολλά για να πράξουν το τίποτα δεν μπορεί να συνεχιστούν.
Δυστυχώς, όμως, οι εργαζόμενοι δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο το «καθεστώς» των ομοσπονδιών πέρα από το βαθύ πραγματικό καθεστώς. Εχουν να αντιμετωπίσουν και το «καθεστώς» των αιρετών και της συνδιοίκησης. Και το «καθεστώς» των διάφορων «ταξικών πτερύγων» (ΠΑΜΕ και Παρεμβάσεις) που δείχνουν την ίδια ανεμπιστοσύνη στην κίνηση των εκπαιδευτικών και δεν κάνουν τίποτα για να σπάσει η αδράνεια, αναπαράγοντας την αυταρέσκειά τους (είτε για τον εαυτό του το ΠΑΜΕ είτε για την υποτιθέμενη δυνατότητά τους να σέρνουν τις ομοσπονδίες οι Παρεμβάσεις).
Στις δύσκολες αυτές συνθήκες, δεν υπάρχει κανένα αποκούμπι εκτός από τη στήριξη στον πραγματικό κόσμο. Στην πλατιά μάζα των εκπαιδευτικών που πνίγεται από την οργή, την αγανάκτηση και την αίσθηση αδυναμίας. Η συγκρότηση πραγματικών, μαζικών επιτροπών αντίστασης σε κάθε σύλλογο, σε κάθε ΕΛΜΕ αποτελεί στόχο κεντρικής προτεραιότητας. Δε λέμε ότι θα είναι εύκολο. Είναι, όμως, ο μόνος δρόμος.
Οι ανατροπές στην εκπαίδευση θα δημιουργήσουν αναβρασμό. Κανένας δε θα θυσιάσει πρόθυμα εργασιακά, δημοκρατικά και μορφωτικά δικαιώματα δεκαετιών. Αυτό που λείπει είναι τα εργαλεία για να το εκφράσει…
ΠΧ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου