ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ
Σε αυτό το εισηγητικό κείμενο αναφερόμαστε σε ζητήματα και εξελίξεις που αφορούν την περίοδο που διανύουμε και τα οποία θα αποτελέσουν άλλωστε, με το ένα ή τον άλλο τρόπο, τους διαμορφωμένους όρους για τη περίοδο που ακολουθεί . Στόχος λοιπόν είναι να βοηθήσει σε μια γόνιμη συζήτηση πάνω στα κρίσιμα και σοβαρά πολιτικά ζητήματα της περιόδου, με τρόπο που να προσδιοριστούν και να προσεγγιστούν όσο το δυνατόν πληρέστερα και με σαφήνεια τα άμεσα καθήκοντά μας στον χώρο της εκπαίδευσης για το επόμενο διάστημα.
Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ
Διεθνής κατάσταση
Η βασικότερη τάση που διαμορφώθηκε σε όλη την προηγούμενη περίοδο από το ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο χαρακτηρίζεται από την χωρίς όρους και όρια εκμετάλλευση των λαών και της εργατικής τάξης. Ταυτόχρονα και πάνω σε αυτόν τον καμβά αναπτύσσονται και οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις διαμορφώνοντας σταθερά ένα ασφυκτικό πλαίσιο σχέσεων στο οποίο από την μια ενισχύονται οι μηχανισμοί ελέγχου και καταστολής και από την άλλη προωθούνται εγκληματικές επεμβάσεις και ληστρικές επιδρομές . Τελικοί και συγχρόνως τραγικοί αποδέκτες οι λαοί και οι εργαζόμενοι.
Η σημερινή κρίση
Η πρόσφατη κρίση αποδεικνύει πριν απ΄ όλα την επικίνδυνη τροχιά στην οποία έχουν εισέλθει τα πράγματα. Ως απότοκος της ίδιας της φύσης του συστήματος αλλά και τροφοδοτούμενη από τον άγριο ανταγωνισμό μεταξύ των ιμπεριαλιστών διαμορφώνει όρους για ακόμη πιο αγρία και σκληρή εκμετάλλευση λαών και εργαζόμενων. Η επιδείνωση μιας ήδη αβάστακτης πραγματικότητας είναι ο ορισμός του «ξεπεράσματος» της κρίσης , όπως διατυπώνεται από τα διάφορα κέντρα του συστήματος. Η καπιταλιστική οικονομία και η παραοικονομία ( το φυσικό παράγωγό της ) εκτός από τα δυσδιάκριτο των ορίων τους αποκτούν πλέον μια νέα δυναμική ανισορροπία από την τάση απλώματος της δεύτερης στο πεδίο της πρώτης. Αυτό αλλάζει πολλά από τα χθεσινά δεδομένα και ενδεχόμενα να εκβιάσει καταστάσεις και επιταχύνει γεγονότα, σε διεθνή κλίμακα. Και επειδή η εναγώνια, και καθόλου προσποιητή, προσπάθεια όλων των κυβερνήσεων για τα μέτρα «διάσωσης» της ίδιας κατάστασης που παρήγαγε την κρίση, έχουν σαν αποκλειστικό στόχο το παραπέρα ξεζούμισμα των λαών και της εργατικής τάξης, χρέος όλων, και κατ΄ αρχήν, είναι να εμποδιστεί με κάθε τρόπο αυτή η εξέλιξη.
Και η έκφρασή της στην ελληνική πραγματικότητα
- Η πραγματικότητα που καθημερινά βιώνει ο λαός και οι εργαζόμενοι στην χώρα μας έτσι κι αλλιώς διαμορφώνεται από τους όρους που επιβάλλει το διεθνές περιβάλλον σχέσεων, παίρνοντας συνήθως την δυσμενέστερη εκδοχή τους στην εγχώρια έκφρασή τους. Και αυτό αφορά κατά βάση την ίδια την φύση και τον χαρακτήρα της εξαρτημένης ελληνικής οικονομίας Παρά τα δήθεν καθησυχαστικά από την κυβέρνηση Καραμανλή ( και όχι μόνο) Θα πρέπει να αναμένουμε την ενίσχυση όλων εκείνων των παραμέτρων που επιδεινώνουν συνεχώς, εδώ και πολλά χρόνια, τους όρους ζωής και εργασίας του κόσμου.
Πολιτικό σκηνικό
- [Η πρωτοβουλία κινήσεων που (δυστυχώς) ανήκει σχεδόν αποκλειστικά στο σύστημα και η μορφοποίησή τους ( το «πώς» και «πότε» ) στην εκάστοτε κυβέρνηση είναι μια σχέση που πρέπει να ανατραπεί. Από και προς όφελος των εργαζομένων και των Λαϊκών συμφερόντων. Για την σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, και ανεξάρτητα από τακτικές και μεθόδους που υιοθετεί κάθε φορά, εκείνο που έχει σημασία είναι πως μιλά στο όνομα των συμφερόντων συνολικά του συστήματος και κατά συνέπεια επικαλύπτει στην ουσία το ζητούμενο και για τις άλλες πολιτικές δυνάμεις (και βασικά του ΠΑΣΟΚ) που με το ένα ή άλλο τρόπο σε αυτό αναφέρονται και αυτό στηρίζουν. Γι αυτό και το λεγόμενο «πολιτικό κόστος» είναι πλέον ένα ανέκδοτο και κανείς από τους συνεπείς αστούς πολιτικούς δεν φαίνεται να το υπολογίζει σε αυτή τη φάση.] Η ισχύς της κυβέρνησης Καραμανλή δεν είναι οι 151±1 βουλευτές. Η ισχύς της πατά από την μια μεριά στην γενικότερη συμφωνία των πολιτικών δυνάμεων του συστήματος στις επιταγές του κεφαλαίου, και από την άλλη στους δυσμενείς συσχετισμούς που διαμορφώθηκαν στις προηγούμενες δεκαετίες σε βάρος των εργαζόμενων και γενικά του λαϊκού κινήματος. Επιπλέον παρακολουθώντας τα τεκταινόμενα στο πολιτικό προσκήνιο ( το οποίο άλλωστε γενικώς αντανακλά κινήσεις και δράσεις του παρασκηνίου) τους τελευταίους μήνες πρέπει στην «δύναμη» της κυβέρνησης να προστεθεί και η αδυναμία του συστήματος να διαμορφώσει αξιόπιστη αλλαγή ή εναλλαγή απέναντι στις έντονες πιέσεις που δέχεται από το διεθνές πλαίσιο ( ΗΠΑ, ΕΕ, κλπ)
ΓΙΑ ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΑ
Οι γενικότερες αλλαγές
Το ελληνικό εκπ/κό σύστημα έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά στις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ωστόσο η ακολουθία όλων των παρεμβάσεων και αλλαγών αυτών χαρακτηρίζεται από δύο πράγματα εν πολλοίς αντιφατικά. .
· Παρά την συνολικά αντιδραστική κατεύθυνση αυτών των αλλαγών η έκτασή τους κάθε φορά έχει χαρακτήρα αποσπασματικό χαρακτήρα (σε ότι αφορά βαθμίδες ,επίπεδα και τομείς).
· Ενώ σε θεσμικό επίπεδο φαίνονται να διαμορφώνεται συνολικό πλαίσιο λειτουργιών και σχέσεων για την εκπ/κή πραγματικότητα , στην πράξη η εφαρμογή του ακολουθεί …..
Θα λέγαμε (και εν μέρει έτσι είναι) πως σε ένα σε σημαντικό βαθμό η σχέση αυτή ακολουθεί και ευθυγραμμίζεται με τακτικές και πολιτικές των κυβερνήσεων σε αναφορά με γενικότερες επιλογές. Ωστόσο ο περιορισμός της ερμηνείας αυτού του φαινομένου μόνο σε αυτή τη βάση ίσως περιορίζει δεδομένα που απορρέουν από εγγενείς αντιφάσεις αυτής καθαυτής της πολιτικοοικονομικής Ελληνικής πραγματικότητας σε ότι αφορά την δυνατότητα αλλά και την ταχύτητα προσαρμογών των εκπ/κών της μηχανισμών και σε αντιστοίχιση με αλλαγές στο επίπεδο των πολιτικοοικονομικών προσαρμογών της.
Πάντως όλες αυτές οι αποσπασματικές παρεμβάσεις, όλα αυτά τα χρόνια διαμόρφωσαν ένα από τα πιο αντιδραστικά πλαίσια λειτουργίας στην εκπαίδευση και σήμερα έχουμε μπροστά μας το πιο σύνθετο και περίπλοκο πλέγμα προβλημάτων από κάθε άλλη φορά. Εξ άλλου σήμερα δεν υπάρχει χώρος της εκπ/σης που να βρίσκεται έξω από αυτή την δίνη των προβλημάτων, γιατί έχει διαμορφωθεί στα βασικά της στοιχεία η συνολική και ταξική αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο.
Η παράμετρος ιδεολογία - πολιτική στους εκπαιδευτικούς μηχανισμούς
Η εκπαίδευση σαν ένας σημαντικός πολιτικός και ιδεολογικός μηχανισμός για το σύστημα έχει ιδιαίτερη σημασία και τυχαίνει και της ανάλογης φροντίδας. Δεν πρέπει να συμμεριζόμαστε απόψεις ότι έχει αφεθεί στην τύχη του, ότι έχει υποβαθμιστεί ο ρόλος του σε ότι αφορά αυτή την πλευρά, κλπ. Το ότι ο ρόλος του μηχανισμού αυτού σήμερα δεν μπορεί να είναι ο ρόλος, για παράδειγμα, των δεκαετιών του ΄50 ή του ΄60, ως προς τις ιδιαίτερες πλευρές και μορφές που λειτουργεί, αυτό είναι σίγουρο. Τότε άλλα πράγματα είχαν προτεραιότητα, άλλες παράμετροι βάρυναν, άλλες γενικότερα οι συνθήκες. Αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.
Σε σχέση όμως με τα βασικά χαρακτηριστικά και ουσιαστικό ρόλο των μηχανισμών αυτών, τα πράγματα παραμένουν αναλλοίωτα και σταθερά προσκολλημένα στους στόχους και τις απαιτήσεις της άρχουσας τάξης σε κάθε εποχή και περίοδο και αποτελούν βασικά στοιχεία της ταυτότητας τους. Ωστόσο η ανταπόκριση των μηχανισμών αυτών στον ρόλο που πρέπει να παίξουν σε σχέση με τις εκάστοτε απαιτήσεις του συστήματος, τόσο στο σύνολό τους όσο και κατά βαθμίδα, δεν ακολουθεί πορεία αυτόματης προσαρμογής. Από την άποψη αυτή παρατηρούμε πως εδώ και αρκετά χρόνια εντοπίζεται ένα ιδιαίτερο τέτοιο πρόβλημα που συνεχώς οξύνεται.
Κατά βάση το πρόβλημα σχετίζεται άμεσα με τα ζητήματα του ελέγχου και της πειθάρχησης όλων των συντελεστών που συγκροτούν τους εκπαιδευτικούς μηχανισμούς. Βασικά των εκπαιδευτικών που θα χρησιμοποιηθούν απέναντι και κατά των μαθητών. Μηχανισμοί ελέγχου και καταστολής των εκπαιδευτικών, καταστολής και χειραγώγησης των μαθητών.
Στο τομέα της πολιτικής και ιδεολογικής χειραγώγησης τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε συστηματική προσπάθεια αναπροσαρμογής αυτών των παραμέτρων. Όπως, για παράδειγμα, τα νέα βιβλία και αναλυτικά προγράμματα που προωθούνται με το περικάλυμμα και την «αύρα του εκσυγχρονισμού» τόσο σε μορφή όσο και περιεχόμενο. Το θέμα έχει πάρει μεγάλη έκταση και πολιτικές προεκτάσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τοποθετείται πάντα σε σωστή βάση, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και την αντιφατικότητα που εμπεριέχει. Το γεγονός ότι προκάλεσε και προκαλεί ενδοαστικές κόντρες και διαμάχες, μπερδεύει αρκετούς, που μιλούν και για προοδευτικά στοιχεία μέσα στην όλη προσπάθεια. Απαιτείται να γίνει από την μεριά μας καλύτερη και συστηματική προσέγγιση του ζητήματος, πάνω στην ουσία των αλλαγών αυτών και στις συνέπειες που δημιουργούν τόσο σε μαθητές όσο και σε εκπαιδευτικούς. Η δουλειά που έχουμε ξεκινήσει πρέπει να συνεχιστεί γιατί πολλά πλαστά διλήμματα εμφανίστηκαν και θα συνεχίσουν να εμφανίζονται. Πρέπει να αναπτύξουμε την άποψή μας για τον ρόλο και το περιεχόμενο εκπαιδευτικών μηχανισμών στις σημερινές συνθήκες και σε συνάρτηση με τον αναλλοίωτο διαχρονικά χαρακτήρα τους, στα όρια και το έδαφος της ταξικής πραγματικότητας.
-------------------------------------------------__----------------------------------------------
Συμπερασματικά: ο χώρος της εκπαίδευσης τόσο στο σύνολο του, όσο και κατά βαθμίδα διατρέχεται από πολλές αρνητικές εξελίξεις αλλά και από ελπιδοφόρα μηνύματα αντίστασης. Υπάρχει η ανάγκη μιας συνολικότερης τοποθέτησης για τις εξελίξεις αυτές ( από φοιτητές και εκπαιδευτικούς)για τις εξελίξεις και τις κατευθύνσεις που χαράζουν αυτές στο χώρο της Παιδείας.
Το ζήτημα των αναπροσαρμογών στην εκπαίδευση, ως μέρος της γενικότερης επίθεσης, στοχεύσει σε ριζικές ανατροπές και σχέσεις που διαμορφώθηκαν εδώ και πολλές δεκαετίες. έρχεται, πριν από όλα, να αντιστοιχηθεί και να εξυπηρετήσει νέες τάσεις και απαιτήσεις του κεφαλαίου. Και αυτό δεν είναι ένα ελληνικό φαινόμενο μόνο. Ανάλογα, και ίσως περισσότερο έντονα κάποιες φορές, διαμορφώνονται οι εξελίξεις και στην Ευρώπη. Στο πως θα προχωρήσουν ωστόσο κάποια πράγματα είναι ένα ζήτημα που συνδέεται με τις ιδιαιτερότητες και συγκεκριμένες συνθήκες κάθε χώρας.
Δευτεροβάθμια –Τριτοβάθμια
Είναι οι χώροι όπου παρατηρούνται οι περισσότερες παρεμβάσεις. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τον τρόπο πρόσβασης από την μία βαθμίδα στην άλλη. Μέσα από τις συνολικότερε τάσεις που αναπτύσσονται με στόχο την αποτελεσματικότερη λειτουργία του μηχανισμού στα πλαίσια του συστήματος και τους αντίστοιχους σχεδιασμούς που διαμορφώνουν αυτές οι τάσεις βλέπουμε ένα πλήθος από μέτρα που στοχεύουν άμεσα και φανερά στην ενίσχυση της ταξικής επιλογής. Ωστόσο το ζήτημα δεν αφορά απλά μια αναδιάρθρωση τεχνητού τύπου, μια διαδικασία αναπροσαρμογής του μηχανισμού σε επιμέρους στοιχεία του. Έχει γίνε αντιληπτό πως οι όποιοι σχεδιασμοί μέχρι σήμερα για την αποδυνάμωση του βασικού κορμού με την λειτουργία παράλληλων σχολείων που βαφτίζονται «Τεχνικά σχολεία», και ο έμμεσος τρόπος ελέγχου της ροής προς τα ΑΕΙ, παρά τα όποια αποτελέσματα του, μάλλον κρίνεται αρκετά αναποτελεσματικός. (Προσπάθεια / κόστος -αποτέλεσμα / παρενέργειες) . Στην πραγματικότητα η όλη προσπάθεια έρχεται να αντιπαρατεθεί με χρόνιες καταστάσεις και παγιωμένες αντιλήψεις του κόσμου αναφορικά με του εκπαιδευτικούς μηχανισμούς, και ιδιαίτερα με τις τάσεις που αναδείχθηκαν μεταπολεμικά πάνω στο μαζικό σχολείο και ανάδειξη της ιδεολογικής παραμέτρου ως βασικότερης. .
Το γενικότερο πρόβλημα για το σύστημα όπως μπορούμε να το σκιαγραφήσουμε σήμερα παλινδρομεί ανάμεσα σε δύο βασικές κατευθύνσεις με τον ίδιο στόχο: ή να ενισχυθεί η δυσκολία / απαιτητικότητα, σε περιεχόμενο και διαδικασία (τυπικά φράγματα), στον βασικό κορμό και άρα προοπτικά μέσω της μαζικής αποθάρρυνσης ( και οικονομικής) ή να λειτουργήσουν εν είδη αυτοματισμού οι νόμοι της ταξικότητας με την μετατόπιση του κέντρου βάρους όλων αυτών στο ανώτατο επίπεδο όπου πλέον και οι «νόμοι της αγοράς» έχουν ουσιαστικότερη επίδραση σε αποφάσεις και επιλογές των νέων.
Τα πρόβλημα δεν είναι τόσο απλό, και δεν θα μπορούσε να είναι, αφού και οι δύο αυτές κατευθύνσεις εμπεριέχουν πλήθος αντιφάσεις και ξεπερνούν αντικειμενικά τα όρια μιας πολιτικής κίνησης /απόφασης της όποιας κυβέρνησης. Απαιτούνται ευρύτερες συναινέσεις και στηρίξεις που υπόκεινται και σε αστάθμητους παράγοντες, Αυτό όμως δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως δομική αδυναμία του συστήματος στο βαθμό που διασφαλιστεί σε ικανό βαθμό, πράγμα καθόλου αδύνατο) των βασικών δυνάμεων του συστήματος συμπεριλαμβανομένης και της «διανόησης», αφού από όλο και περισσότερες πλευρές γίνεται αποδεκτός ένας ορισμός του προβλήματος που απαλείφει τα ταξικά χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών μηχανισμών.
Σημερινή τάση όπως εκφράζεται επίσημα
Έχουμε κάποια δείγματα από την πλευρά της κυβέρνησης και ειδικότερα από το Υπουργείο Παιδείας, που σκιαγραφούν κάποιες άμεσες και μεσοπρόθεσμες εξελίξεις στο πνεύμα της ενίσχυσης της ταξικής λειτουργίας με την λιγότερη δυνατή αναγκαία παρέμβαση από την κεντρική εξουσία. Για παράδειγμα επανέρχεται περισσότερο επιτακτικά αυτή την φορά το ζήτημα της αποδέσμευσης Λυκείου- ΑΕΙ. Στην πραγματικότητα (και αυτό βγαίνει από τις τοποθετήσεις του Υπουργείου Παιδείας, πρόκειται για πλήρη και ουσιαστική αποδέσμευση πτυχίων ή όποιων άλλων τίτλων σπουδών από την εργασία! Μέσα από την προσπάθεια ορισμού μίας άλλης διαδικασίας με πολλά στοιχεία σκόπιμης απροσδιοριστίας: Είναι η πιστοποίηση , η οποία θα ανοίγει τον δρόμο για δουλειά ! Είναι ολοφάνερος ο καθοριστικός ρόλος του ταξικού ελέγχου της προώθησης και ανάδειξης στελεχών.
Αν προωθηθούν όλα αυτά με συνέπεια και αποφασιστικότητα από την σημερινή κυβέρνηση γίνεται φανερό πως επηρεάζεται καθοριστικά το σημερινό εκπαιδευτικό τοπίο και σε όλη του την έκτασή.
Με αυτή την έννοια τα ΕΠΑΛ –ΕΠΑΣ που τόσο ασαφώς λειτουργούν και τα όσα προβλήματα παράγουν, πρέπει να εξεταστούν στο φως των νέων εξελίξεων.
Έτσι κι αλλιώς η τεχνική εκπαίδευση απαιτεί μια διεξοδικότερη προσέγγιση για το ρόλο της τόσο γενικά όσο και ειδικότερα σε ότι αφορά την χώρα μας, Εδώ ωστόσο να πούμε πως η τωρινή αλλά και η αμέσως επόμενη περίοδος προσφέρει ένα πεδίο που πρέπει να το αξιοποιήσουμε στην παρέμβασή μας αφού οι συνέπειες για εκπαιδευτικούς και μαθητές αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο
Εκπαιδευτικοί
Ο ρόλος τους αλλά και συνθήκες αξιοποίησης αυτού του ρόλου προς διάφορες κατευθύνσεις είναι το ένα δεδομένο. Από την άλλη οι γενικότερες συνθήκες δουλειάς παράγουν το έδαφος για ανάπτυξη διάφορων αντιδραστικών τάσεων που θα αξιοποιηθούν από το σύστημα. Και τις κυβερνήσεις του. Φυσικά και δεν είναι αναγκαίο να εξελιχθούν έτσι τα πράγματα στο βαθμό όμως που αναπτυχθεί, και συμβάλουμε και εμείς σε αυτό, ένα στιβαρό και πειστικό μέτωπο αντίστασης σε όλα τα επίπεδα της λειτουργίας μας μέσα και έξω από το σχολείο.
Ωστόσο το βασικό στοιχείο στην κίνησή μας πρέπει να αναζητηθεί στο τομέα όπου και θα δεχτούμε (δεχόμαστε ήδη) τις μεγαλύτερες πιέσεις για να συμμορφωθούμε στον ρόλο μας. Και αυτό το πεδίο είναι οι συνθήκες και οι όροι δουλειάς.
Οι βασικοί άξονες σήμερα όπως μπορούν να δοθούν εδώ περιγραφικά είναι:
· Οικονομικά ζητήματα ( ακρίβεια, αυξήσεις, φόροι, ,
· Εργασιακά : πέρα κτύπημα κεκτημένων, ειδική διάρθρωση του προβλήματος συνθήκες κλπ συνταξιοδοτικό, ασφαλιστικό, ωράρια, ελαστικές σχέσεις.
· Συνθήκες δουλειάς (σε συνάρτηση με τα προηγούμενα), ρόλος υπακοή ( να γιατί ελπιδοφόρα η πρόσφατη αντίδραση) πλαίσιο λειτουργίας, αξιολόγηση……..
Ειδικότερες πλευρές
Η μονιμότητα και το μέλλον τις είναι το επίμαχο ζήτημα που τα τελευταία χρόνια τίθεται με διάφορους τρόπους, και από διάφορες μεριές είτε έμμεσα είτε άμεσα ως πηγή πολλών δεινών για τη λειτουργικότητα του δημόσιου τομέα γενικά και τις εκπαίδευσης γενικότερα. Και είναι ίσως εκείνο το ζήτημα που πιθανά θα κρίνει (ακόμα και αν δεν προχωρήσει σε πλήρη εφαρμογή) τις εξελίξεις στην κατεύθυνση άρσης πολλών άλλων δικαιωμάτων στον εργασιακό χώρο των εκπαιδευτικών. Σε αυτό άλλωστε το επίπεδο τα τελευταία χρόνια έγιναν ( και συνεχίζουν να γίνονται) τις συγκεκριμένες κινήσεις από την κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας στην κατεύθυνση ανατροπής των εργασιακών σχέσεων, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη αντιθέσεων και ανταγωνιστικών σχέσεων στο εσωτερικό του κλάδου. Τέτοιες είναι
- Κατάργηση οργανικών θέσεων( Συμπτύξεις, Κατάργηση ΤΕΕ, )
- το πρόβλημα των υπεράριθμων, που σε κάποιες ειδικότητες είναι εκρηκτικό.
- Οι «ειδικές κατηγορίες» και η χρησιμοποίηση των «πολύτεκνων»
- Οι διαχωρισμοί ειδικοτήτων. Και τα διατάγματα περί αναθέσεων.
Συμπερασματικά τα Εργασιακά ( ωράρια, κενά, υπεράριθμοι, μετακινήσεις, κλπ, είναι ένα μόνιμο και καθημερινό μέτωπο γιατί αφορά ολοένα και μεγαλύτερο μέρος των συναδέλφων, και παράγουν καθημερινές οξύνσεις και εντάσεις. Είναι σχετικά πολύ πρόσφατες οι δυσμενείς εξελίξεις σε αυτή την κατεύθυνση στο χώρο τις πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με την διεύρυνση –επιμήκυνση του ωραρίου, και η «τροπολογία Ράμα» για την προσχολική αγωγή.]
το ασφαλιστικό και το δημόσιο
Στο πλαίσιο των τακτικών ελιγμών και των αναγκαίων προσαρμογών τις στα δεδομένα που αναδείκνυε η αντιπαράθεση για το ασφαλιστικό, η κυβέρνηση επέλεξε τον διαχωρισμό του δημόσιου τομέα από τα συγκεκριμένα μέτρα που προώθησε με το ψηφισθέν νομοσχέδιο. Η τακτική διάσπασης του μετώπου δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είχε κάποια αποτελέσματα και γενικώς ευνόησε στην φάση αυτή τις σχεδιασμούς τις κυβέρνησης
Άλλωστε το γεγονός τις εξαίρεσης του δημοσίου από το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν κατέστησε λιγότερο οδυνηρό για τις ΔΥ το κτύπημα. (Σε ότι αφορά τα επικουρικά Ταμεία του Δημοσίου υπάγονται και αυτά τις γενικές διατάξεις που πέρασαν, σε συνδυασμό με την ενεργοποίηση του «νόμου Ρέπα», για τα ο ύψος των μερισμάτων που θα αποδίδουν τις ασφαλισμένους τις).
Μπορεί λοιπόν από μια πρώτη ανάγνωση να βγαίνει ότι ο κύριος και βασικός λόγος τις εξαίρεσης αφορούσε κύρια την τακτική τις διάσπασης του μετώπου και τις μείωσης των αντιδράσεων. Στο ζήτημα αυτό τις ίσως θα πρέπει να υπολογιστούν και άλλα πράγματα.
Και εννοούμε κατ΄ αρχήν την ίδια τη φύση και τον χαρακτήρα συνολικά του δημόσιου τομέα. Ο οποίος τόσο σαν γενικός μηχανισμός του κράτους όσο και σαν επί μέρους τμήματα του, έχουν διαφοροποιημένη σημασία και αξία για το σύστημα.
Τις για παράδειγμα οι εκφρασμένες διαθέσεις τις κυβέρνησης για επέμβαση στο υπάρχον καθεστώς των εργασιακών σχέσεων στο δημόσιο γενικά και τις εκπαιδευτικούς ειδικότερα.
Η πολυπλοκότητα των εργασιακών σχέσεων (ειδικότητες –κατηγοριοποιήσεις – ωρομίσθιοι κλπ) ορίζει πλέον μια νέα σύνθεση του εργασιακού χώρου. Άλλωστε το πολυσχιδές καθεστώς των προσλήψεων διαμορφώνει αντικειμενικά πλέον εντελώς διαφορετικές κατηγορίες . Μπορεί η αύξηση του μέσου όρου ηλικίας του νεοδιορισμένου να συγκρατήθηκε κάπως λόγω ΑΣΕΠ, υπάρχει όμως μια μεγάλη μερίδα συναδέλφων που ξεκινά μετά τα 40
Οι ανατροπές στα εργασιακά αναπόφευκτα διαμορφώνουν όρους σημαντικών διαφοροποιήσεων και στα ασφαλιστικά – συνταξιοδοτικά, πέρα από το στοιχείο της γενικότερης επίθεσης στα δικαιώματα αυτά.
Αξιολόγηση – προώθηση εφαρμογή
Καλά κάνουμε και την προώθηση της κακόφημης αξιολόγησης δεν την θεωρούμε μια διαδικασία περιθωριοποιημένη. .Είναι και παραμένει πολιτικά στο επίκεντρο των προωθούμενων αντιδραστικών αλλαγών στην εκπαίδευση. Το ξεκίνημα της φετινής σχολικής χρονιάς με την εγκύκλιο για τον προγραμματισμό, ( και άσχετα με την υποχώρηση του Υπουργείου κάτω από την πίεση και την ελπιδοφόρα αντίδραση των εκπαιδευτικών) έδειξε πως δεν δικαιολογείται κανένας εφησυχασμός ή και υπερβολικός τονισμός των «τεχνικών» δυσκολιών που παρατηρούνται στους μηχανισμούς υλοποίησής της και βασικά με τους Διευθυντές των σχολικών μονάδων.
Είναι γεγονός πως ολοένα και περισσότερο ενισχύονται και τροφοδοτούνται ανταγωνιστικές τάσεις στο εσωτερικό του κλάδου. Όχι μόνο αυτές αναφέρονται στην κατηγοριοποίηση των εργασιακών σχέσεων αλλά και σε ατομικές ικανότητες και στα «ιδιαίτερα ατομικά προσόντα». Κυνήγι χαρτιών και τίτλων, πιστοποιήσεις, επιμορφώσεις και πάει λέγοντας.
Διαμορφώνεται μια υλική βάση εφαρμογής για το ξεδίπλωμα των υπαρχόντων αξιολογικών μέσων και μέτρων. Το πιο ανησυχητικό είναι πως όλα μοιάζουν να δουλεύουν στην κατεύθυνση εισαγωγής και εφαρμογής της αξιολόγησης ως μία αδήριτη αναγκαιότητα. Και αν το καλοεξετάσουμε κάπως έτσι θα επιθυμούσε να την εισάγει το υπουργείο. Έχουμε κάνει μια σημαντική δουλειά πάνω σε αυτό θέμα, αλλά που ωστόσο θα χρειαζόταν ένα ξανακοίταγα και ενδεχόμενα κάποιος εμπλουτισμός τις με βάση τις διαγραφόμενες εξελίξεις.
κατάσταση του εκπαιδευτικού του κόσμου: αντιστάσεις- συνδικαλισμός
Από δύο κορυφαίες κεντρικού χαρακτήρα μάχες, οι οποίες δεν έχουν αναδείξει το συνολικό πολιτικό αποτέλεσμα και την πολιτική τους διάσταση. Και σε ότι αφορά την επίδραση τους στο επίπεδο της συλλογικής συνείδησης του κόσμου και των όποιων διαφοροποιήσεων ενδεχομένως έχουν συντελεστεί Για μια τέτοια αποκρυστάλλωση η περίοδος που αναφερόμαστε είναι παρά πολύ σύντομη
· Το μέτωπο της εκπαίδευσης: με την απεργία των δασκάλων και κύρια με τις δυναμικές κινητοποιήσεις νεολαίας, σπουδαστών και φοιτητών και επίκεντρο το άρθρο «16», και την προσπάθεια αναθεώρησής του.
· Το μέτωπο για το ασφαλιστικό: πού εξακολουθεί, πέρα από το γεγονός της γνωστής κατάληξής του, για πολλούς και διάφορους λόγους, να αποτελεί πεδίο και μελλοντικών αντιπαραθέσεων.
Παρά το γεγονός ότι τα μέτωπα καλύπτουν μια διετία, και παρά το φαινομενικά διαφορετικό του περιεχομένου τους, πρέπει να ειδωθούν και να εξεταστούν ως μία ενότητα για δύο βασικούς λόγους.
Από την μια, και σημαντικότερο, έβγαλαν στο προσκήνιο μεγάλες μάζες νεολαίας και εργαζομένων. Ταυτόχρονα έβγαλαν, χωρίς ωστόσο να την εκτονώσουν, μεγάλη και συσσωρευμένη αγανάκτηση του κόσμου. Όμως πολλά πράγματα δεν είναι όπως πριν. Καταρχήν εκείνο που πρέπει να επισημανθεί σε ότι αφορά αυτή την «νίκη» της κυβέρνησης, είναι ότι το πέτυχε αυτό παρά και ενάντια στο λαϊκό αίσθημα και την εκφρασμένη εναντίωση του συνόλου των εργαζομένων. Κατά συνέπεια από την πλευρά του λαϊκού και εργατικού κινήματος που μας ενδιαφέρει και πέρα από τους γενικότερους δυσμενείς όρους στο κίνημα( πολιτικούς, ιδεολογικούς, οργανωτικούς) διαμορφώνεται – και σε αυτό πρέπει να επενδύσουμε πολιτικά– το έδαφος για την ανάπτυξη νέων αντιστάσεων και μαχών
Από την άλλη κατάδειξαν την στάση κομμάτων «αριστεράς», Πρακτικά διαμορφώνουν και τροφοδοτούν διαρκώς ένα κλίμα ηττοπάθειας, ανήμπορου, και ανέφικτου. Φάνηκε το πόσο εμπεδωμένο είναι το «δόγμα» της μη σύγκρουσης από τις δυνάμεις αυτές απέναντι στην κυβέρνηση και γενικότερα το σύστημα. Επιλέγοντας πεδία σύγκρουσης γενικόλογα και για αυτό έξω από το χώρο των πραγματικών αντιθέσεων, με αιτήματα που δεν πιάνουν στην βάση (τα γνωστά κατεβατά με τις ατέλειωτες προτάσεις). Μεταθέτοντας κάθε φορά το πεδίο σύγκρουσης και αντιπαράθεσης, όταν διαβλέπουν (και σωστά το διαβλέπουν) ότι ο στόχος και η αναδειχθείσα αιχμή συγκινεί και πιάνει πλατιές μάζες των εκπαιδευτικών. Τα παραδείγματα για το διάστημα που αναφερόμαστε ( και όχι μόνο) είναι πολλά και χαρακτηριστικά. Αυτά σε ότι αφορά την «υπεύθυνη» αριστερά. Όσο για την λιγότερο υπεύθυνη- έως ανεύθυνη – στάση δυνάμεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, όπως αυτή αποτυπώνεται στο επίπεδο της ηγετικής της έκφρασης, εκείνο που την χαρακτηρίζει βασικά είναι ο καιροσκοπισμός. Παρά την αγωνιστική διάθεση που χαρακτηρίζει ένα κόσμο που επιζητεί αναφορά και έκφραση από αυτό το κομμάτι, παρατηρούμε συχνά έντονα στοιχεία σύγχυσης και ανασταλτικών τάσεων και πάνω σε κρίσιμα θέματα και κύρια όταν το βασικό ζητούμενο είναι να αναδειχτούν και να περάσουν και να γίνουν αντιληπτά από ένα κόσμο, οι πραγματικές αντιθέσεις πάνω στα ζητήματα που ανοίγονται. Από γενική άποψη, και στην βάση των επιλογών της ηγεσίας τους, τα διάφορα αριστερά σχήματα και παρεμβάσεις θέτουν πρόσθετα εμπόδια σε ότι θα διευκόλυνε και θα βοηθούσε στην σύνδεση ενός κόσμου με την κίνηση και την ανάπτυξη της πάλης. Επιπλέον, συχνά και κατά κάποιο ιδιαίτερο τρόπο, εμφανίζονται να αποτελούν και το «αριστερό» άλλοθι της ΔΕΕ - ΕΣΑΚ.
Συνδικαλισμός και……… κάτι αλλάζει;
Το κλίμα εργασιακής ανασφάλειας, η αίσθηση «κινούμενης άμμου», πάνω σε μια σταθερή σχέση που θεωρούταν μέχρι τώρα η δημοσιοϋπαλληλική σχέση για το παρόν και το άμεσο μέλλον και για όλους τους εκπαιδευτικούς, είναι ποιοτικά μια νέα κατάσταση. Είναι κατ΄ αρχήν ένα αρνητικό κλίμα που το επιτείνει ιδιαίτερα η στάση των ομοσπονδιών ΟΛΜΕ και ΔΟΕ, που με τους δοσμένους συσχετισμούς, πως πρέπει να τις υπολογίζουμε σαν ένα σοβαρό εμπόδιο.
Ωστόσο, και παρά την γενικότερη δυσμενή πολιτικοσυνδικαλιστική κατάσταση, αρχίζουν να εμφανίζονται καταστάσεις όπου η «κάλυψη», για πάρα πολλούς συναδέλφους αποκτά ένα ιδιαίτερο νόημα και αξία. Η αναζήτηση ολοένα και περισσότερων συναδέλφων της συλλογικής στήριξης ακόμα και για επί μέρους ζητήματα ή ακόμα και σε λάθος βάση καμιά φορά, αποτελεί μια τάση που πρέπει να την ενισχύουμε. Άλλωστε αυτό που συμβαίνει (κατ αρχήν ενστικτώδικα) έχει την εξήγησή του: Στην παρούσα φάση, και μάλλον σκόπιμα, η πίεση προς τα κάτω των ζητημάτων που άνοιξαν και ανοίγουν, δεν μεταδίδεται με το ίδιο τρόπο και την ίδια ένταση προς όλους. Κάποιοι συνάδελφοι την νοιώθουν ασφυκτική ( υπεράριθμοι, τεχνικές και άλλες ειδικότητες, «διάθεση»,κλπ), και κάποιοι (λανθασμένα) θεωρούν εαυτούς στο απυρόβλητο.
Όμως ακόμα και αν εκτιμήσει κανείς πως αυτό αποτελεί μια πάρα πολύ πρώιμη κατάσταση, και ότι κυριαρχούν ακόμα οι λογικές που οδηγούν στην απομάκρυνση από το σωματείο, πρέπει να θεωρούμε ότι βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου και η παραμικρότερη παρέμβαση του υποκειμενικού παράγοντα μπορεί να δημιουργήσει διαφοροποιήσει ή και να ανατρέψει την σημερινή βαλτωμένη κατάσταση . Τέλος μια γενικότερη όσο και κοινή διαπίστωση αφορά την δεκτικότητα μεγάλης πλέον μερίδας συναδέλφων σε απόψεις και λογικές δράσης και κίνησης έστω και αν ακόμα οι δυνάμεις αδράνειας εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν συνολικά τον συνδικαλιστικό μας χώρο.
ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ
Στην βάση όλων αυτών των πραγματικών προβλημάτων που αφορούν το εκπαιδευτικό χώρο, η δική μας στάση, δράση, έκφραση, πρέπει να οριστεί με όσο πιο απλό τρόπο γίνεται μέσα από το σύνθετο των καταστάσεων και των πραγμάτων και όπως τα προσδιορίζει κάθε φορά η πολιτική συγκυρία. Το ζήτημα άπτεται και συνδέεται με ειδικότερες πλευρές της κίνησης και δράσης μας και αφορά πριν απ’ όλα την καθημερινή σχέση και σύνδεση με τον κόσμο της εκπαίδευσης
Εδώ να περιοριστούμε σε αυτό που σε γενικές γραμμές μπορεί να αποτελεί το πραγματικό σημερινό όριο της κίνησής μας: γενικότερης και ειδικότερης.
Σε ότι αφορά λοιπόν κεντρικού και μετωπικού χαρακτήρα κινηματικές αντιπαραθέσεις απέναντι στην κυβέρνηση και το σύστημα και στο βαθμό που αυτές διαμορφώνονται κάτω από τους δοσμένους πολιτικούς όρους και συσχετισμούς, το ζήτημα για μας δεν είναι η προβλεπόμενη- αρκετά καθαρά πολλές φορές – κατάληξή τους αλλά πως αντιλαμβανόμαστε και διαμορφώνουμε εμείς την δικιά παρέμβαση και απαίτηση μέσα σε αυτή την κατάσταση.
Σίγουρα μας είναι εύκολο να καβαλάμε το κύμα που φουσκώνει και να θέλουμε να το τροφοδοτήσουμε με παραπέρα δυναμική,( είναι άλλωστε στοιχείο της άποψης και της λογικής μας ). Ωστόσο το «σπάσιμό» του,(αναπόφευκτο άλλωστε) πρέπει να επαναφέρει τα πράγματα στις κανονικές τους διαστάσεις, χωρίς την αίσθηση της καταστροφής του κόσμου. Συχνά μας ενοχλεί και «τσατίζει», το πόσο εύκολα εγγράφεται μια τέτοια κατάσταση εκεί που δεν της ανήκει, σε αυτούς που την πολέμησαν κρυφά και φανερά. Ωστόσο αυτό δείχνει(πέρα από όλα τα άλλα) και τα σημερινά όρια, τις γενικότερες αντικειμενικές αδυναμίες και δυνατότητες του κινήματος.
.
Η πολιτική παράμετρος στην πάλη μας και όπως αυτή μπορεί και πρέπει να διαμορφώνεται στην βάση των προβλημάτων που ανοίγονται στην εκπαίδευση είναι ένα ισχυρό πλεονέκτημα και πρέπει να αναδεικνύεται πάντα. Στην κλίμακα που πραγματικά κινούμαστε, σε αυτό που μπορεί να αποτυπωθεί σήμερα ως πραγματική μας εμβέλεια, στον περίγυρο που μας αντιστοιχεί και αναλογεί, εκεί βρίσκεται το βάρος της πολιτικής – ιδεολογικής και οργανωτικής προσπάθειας μας. Από εκεί και πέρα το προσδοκούμενο αποτέλεσμα αφορά το βγάλσιμο στην κίνηση όσο το δυνατόν περισσότερου κόσμού.
Τα ζητήματα που είναι ανοιχτά στην εκπαίδευση και τα οποία μπορούμε και τα προσεγγίζουμε με αρκετή ακρίβεια, ορίζουν κατά κάποιο τρόπο τα γενικότερα καθήκοντα πολιτικής αντιπαράθεσης και καθημερινής πάλης,(σε επίπεδο ζύμωσης και προπαγάνδας). Ωστόσο και σε σχέση με την προσπάθεια προώθησης της κοινής δράσης, των κινηματικών διαδικασιών γενικότερα, οι στόχοι πάλης μας πρέπει να ορίζονται κάθε φορά με άξονα την ικανότητα προσδιορισμού της συγκεκριμένης αιχμής του αδύναμου «κρίκου». Και αυτό δεν είναι μια εγκεφαλική λειτουργία, μια θεωρητική σύλληψη, αλλά μια συνεχής διαμόρφωσή μας μέσα στο κόσμο και με τον κόσμο, πάνω στα συγκεκριμένα προβλήματα που τίθενται.
Τα εργασιακά για παράδειγμα αποτελούν ένα ευρύ και σοβαρό ζήτημα που περιέχει πολλές παραμέτρους. Το ότι πολιτικά και σε ένα επίπεδο ζύμωσης και προπαγάνδας μπορούμε να σταθούμε δεν πρέπει να θεωρείται ως το αναλογούν όριο μας. Διότι το πρόβλημα, σε ότι αφορά την κίνηση και δράση ενός κόσμου, προκύπτει από την ανάγκη συγκεκριμενοποίησης της αιχμής του στην δεδομένη στιγμή και το οποίο συμπυκνώνει ένα ευρύτερο σύνολο ζητημάτων .
Τέλος μια εκτίμηση που πρέπει να συζητηθεί και να προσδιοριστεί καλύτερα! Αφορά το ευρύ φάσμα (ποσοτικά και ποιοτικά)των προβλημάτων που απασχολούν και ταλανίζουν ολόκληρο πλέον τον εκπαιδευτικό χώρο, και σε συνδυασμό με την απαίτηση πολλών συναδέλφων να σκύψουν και να γνωρίσουν καλύτερα το πρόβλημα (τους) ανακύπτει η αναγκαιότητα επεξεργασίας ειδικότερων πλευρών της γενικής αυτής επίθεσης στην εκπαίδευση. Αυτού που γενικά λέγεται «εξειδίκευση», αλλά που στην πραγματικότητα δεν είναι παρά η συγκεκριμένη κάθε φορά διαμόρφωση στόχων πάλης. Τα «εξειδικευμένα κείμενα»,(προκηρύξεις, άρθρα, μικρές μπροσούρες, περιοδικό έντυπο), έχουν ενδεχόμενα στην φάση αυτή ιδιαίτερη λειτουργία σε ότι αφορά την συσπείρωση και κίνηση, του κόσμου αν και εφόσον τον παρέχουν εκτός από την εξήγηση της κατάστασης και τον τρόπο και λόγο της ανατροπής της!
Σε αυτό το εισηγητικό κείμενο αναφερόμαστε σε ζητήματα και εξελίξεις που αφορούν την περίοδο που διανύουμε και τα οποία θα αποτελέσουν άλλωστε, με το ένα ή τον άλλο τρόπο, τους διαμορφωμένους όρους για τη περίοδο που ακολουθεί . Στόχος λοιπόν είναι να βοηθήσει σε μια γόνιμη συζήτηση πάνω στα κρίσιμα και σοβαρά πολιτικά ζητήματα της περιόδου, με τρόπο που να προσδιοριστούν και να προσεγγιστούν όσο το δυνατόν πληρέστερα και με σαφήνεια τα άμεσα καθήκοντά μας στον χώρο της εκπαίδευσης για το επόμενο διάστημα.
Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ
Διεθνής κατάσταση
Η βασικότερη τάση που διαμορφώθηκε σε όλη την προηγούμενη περίοδο από το ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο χαρακτηρίζεται από την χωρίς όρους και όρια εκμετάλλευση των λαών και της εργατικής τάξης. Ταυτόχρονα και πάνω σε αυτόν τον καμβά αναπτύσσονται και οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις διαμορφώνοντας σταθερά ένα ασφυκτικό πλαίσιο σχέσεων στο οποίο από την μια ενισχύονται οι μηχανισμοί ελέγχου και καταστολής και από την άλλη προωθούνται εγκληματικές επεμβάσεις και ληστρικές επιδρομές . Τελικοί και συγχρόνως τραγικοί αποδέκτες οι λαοί και οι εργαζόμενοι.
Η σημερινή κρίση
Η πρόσφατη κρίση αποδεικνύει πριν απ΄ όλα την επικίνδυνη τροχιά στην οποία έχουν εισέλθει τα πράγματα. Ως απότοκος της ίδιας της φύσης του συστήματος αλλά και τροφοδοτούμενη από τον άγριο ανταγωνισμό μεταξύ των ιμπεριαλιστών διαμορφώνει όρους για ακόμη πιο αγρία και σκληρή εκμετάλλευση λαών και εργαζόμενων. Η επιδείνωση μιας ήδη αβάστακτης πραγματικότητας είναι ο ορισμός του «ξεπεράσματος» της κρίσης , όπως διατυπώνεται από τα διάφορα κέντρα του συστήματος. Η καπιταλιστική οικονομία και η παραοικονομία ( το φυσικό παράγωγό της ) εκτός από τα δυσδιάκριτο των ορίων τους αποκτούν πλέον μια νέα δυναμική ανισορροπία από την τάση απλώματος της δεύτερης στο πεδίο της πρώτης. Αυτό αλλάζει πολλά από τα χθεσινά δεδομένα και ενδεχόμενα να εκβιάσει καταστάσεις και επιταχύνει γεγονότα, σε διεθνή κλίμακα. Και επειδή η εναγώνια, και καθόλου προσποιητή, προσπάθεια όλων των κυβερνήσεων για τα μέτρα «διάσωσης» της ίδιας κατάστασης που παρήγαγε την κρίση, έχουν σαν αποκλειστικό στόχο το παραπέρα ξεζούμισμα των λαών και της εργατικής τάξης, χρέος όλων, και κατ΄ αρχήν, είναι να εμποδιστεί με κάθε τρόπο αυτή η εξέλιξη.
Και η έκφρασή της στην ελληνική πραγματικότητα
- Η πραγματικότητα που καθημερινά βιώνει ο λαός και οι εργαζόμενοι στην χώρα μας έτσι κι αλλιώς διαμορφώνεται από τους όρους που επιβάλλει το διεθνές περιβάλλον σχέσεων, παίρνοντας συνήθως την δυσμενέστερη εκδοχή τους στην εγχώρια έκφρασή τους. Και αυτό αφορά κατά βάση την ίδια την φύση και τον χαρακτήρα της εξαρτημένης ελληνικής οικονομίας Παρά τα δήθεν καθησυχαστικά από την κυβέρνηση Καραμανλή ( και όχι μόνο) Θα πρέπει να αναμένουμε την ενίσχυση όλων εκείνων των παραμέτρων που επιδεινώνουν συνεχώς, εδώ και πολλά χρόνια, τους όρους ζωής και εργασίας του κόσμου.
Πολιτικό σκηνικό
- [Η πρωτοβουλία κινήσεων που (δυστυχώς) ανήκει σχεδόν αποκλειστικά στο σύστημα και η μορφοποίησή τους ( το «πώς» και «πότε» ) στην εκάστοτε κυβέρνηση είναι μια σχέση που πρέπει να ανατραπεί. Από και προς όφελος των εργαζομένων και των Λαϊκών συμφερόντων. Για την σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, και ανεξάρτητα από τακτικές και μεθόδους που υιοθετεί κάθε φορά, εκείνο που έχει σημασία είναι πως μιλά στο όνομα των συμφερόντων συνολικά του συστήματος και κατά συνέπεια επικαλύπτει στην ουσία το ζητούμενο και για τις άλλες πολιτικές δυνάμεις (και βασικά του ΠΑΣΟΚ) που με το ένα ή άλλο τρόπο σε αυτό αναφέρονται και αυτό στηρίζουν. Γι αυτό και το λεγόμενο «πολιτικό κόστος» είναι πλέον ένα ανέκδοτο και κανείς από τους συνεπείς αστούς πολιτικούς δεν φαίνεται να το υπολογίζει σε αυτή τη φάση.] Η ισχύς της κυβέρνησης Καραμανλή δεν είναι οι 151±1 βουλευτές. Η ισχύς της πατά από την μια μεριά στην γενικότερη συμφωνία των πολιτικών δυνάμεων του συστήματος στις επιταγές του κεφαλαίου, και από την άλλη στους δυσμενείς συσχετισμούς που διαμορφώθηκαν στις προηγούμενες δεκαετίες σε βάρος των εργαζόμενων και γενικά του λαϊκού κινήματος. Επιπλέον παρακολουθώντας τα τεκταινόμενα στο πολιτικό προσκήνιο ( το οποίο άλλωστε γενικώς αντανακλά κινήσεις και δράσεις του παρασκηνίου) τους τελευταίους μήνες πρέπει στην «δύναμη» της κυβέρνησης να προστεθεί και η αδυναμία του συστήματος να διαμορφώσει αξιόπιστη αλλαγή ή εναλλαγή απέναντι στις έντονες πιέσεις που δέχεται από το διεθνές πλαίσιο ( ΗΠΑ, ΕΕ, κλπ)
ΓΙΑ ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΑ
Οι γενικότερες αλλαγές
Το ελληνικό εκπ/κό σύστημα έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά στις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ωστόσο η ακολουθία όλων των παρεμβάσεων και αλλαγών αυτών χαρακτηρίζεται από δύο πράγματα εν πολλοίς αντιφατικά. .
· Παρά την συνολικά αντιδραστική κατεύθυνση αυτών των αλλαγών η έκτασή τους κάθε φορά έχει χαρακτήρα αποσπασματικό χαρακτήρα (σε ότι αφορά βαθμίδες ,επίπεδα και τομείς).
· Ενώ σε θεσμικό επίπεδο φαίνονται να διαμορφώνεται συνολικό πλαίσιο λειτουργιών και σχέσεων για την εκπ/κή πραγματικότητα , στην πράξη η εφαρμογή του ακολουθεί …..
Θα λέγαμε (και εν μέρει έτσι είναι) πως σε ένα σε σημαντικό βαθμό η σχέση αυτή ακολουθεί και ευθυγραμμίζεται με τακτικές και πολιτικές των κυβερνήσεων σε αναφορά με γενικότερες επιλογές. Ωστόσο ο περιορισμός της ερμηνείας αυτού του φαινομένου μόνο σε αυτή τη βάση ίσως περιορίζει δεδομένα που απορρέουν από εγγενείς αντιφάσεις αυτής καθαυτής της πολιτικοοικονομικής Ελληνικής πραγματικότητας σε ότι αφορά την δυνατότητα αλλά και την ταχύτητα προσαρμογών των εκπ/κών της μηχανισμών και σε αντιστοίχιση με αλλαγές στο επίπεδο των πολιτικοοικονομικών προσαρμογών της.
Πάντως όλες αυτές οι αποσπασματικές παρεμβάσεις, όλα αυτά τα χρόνια διαμόρφωσαν ένα από τα πιο αντιδραστικά πλαίσια λειτουργίας στην εκπαίδευση και σήμερα έχουμε μπροστά μας το πιο σύνθετο και περίπλοκο πλέγμα προβλημάτων από κάθε άλλη φορά. Εξ άλλου σήμερα δεν υπάρχει χώρος της εκπ/σης που να βρίσκεται έξω από αυτή την δίνη των προβλημάτων, γιατί έχει διαμορφωθεί στα βασικά της στοιχεία η συνολική και ταξική αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο.
Η παράμετρος ιδεολογία - πολιτική στους εκπαιδευτικούς μηχανισμούς
Η εκπαίδευση σαν ένας σημαντικός πολιτικός και ιδεολογικός μηχανισμός για το σύστημα έχει ιδιαίτερη σημασία και τυχαίνει και της ανάλογης φροντίδας. Δεν πρέπει να συμμεριζόμαστε απόψεις ότι έχει αφεθεί στην τύχη του, ότι έχει υποβαθμιστεί ο ρόλος του σε ότι αφορά αυτή την πλευρά, κλπ. Το ότι ο ρόλος του μηχανισμού αυτού σήμερα δεν μπορεί να είναι ο ρόλος, για παράδειγμα, των δεκαετιών του ΄50 ή του ΄60, ως προς τις ιδιαίτερες πλευρές και μορφές που λειτουργεί, αυτό είναι σίγουρο. Τότε άλλα πράγματα είχαν προτεραιότητα, άλλες παράμετροι βάρυναν, άλλες γενικότερα οι συνθήκες. Αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.
Σε σχέση όμως με τα βασικά χαρακτηριστικά και ουσιαστικό ρόλο των μηχανισμών αυτών, τα πράγματα παραμένουν αναλλοίωτα και σταθερά προσκολλημένα στους στόχους και τις απαιτήσεις της άρχουσας τάξης σε κάθε εποχή και περίοδο και αποτελούν βασικά στοιχεία της ταυτότητας τους. Ωστόσο η ανταπόκριση των μηχανισμών αυτών στον ρόλο που πρέπει να παίξουν σε σχέση με τις εκάστοτε απαιτήσεις του συστήματος, τόσο στο σύνολό τους όσο και κατά βαθμίδα, δεν ακολουθεί πορεία αυτόματης προσαρμογής. Από την άποψη αυτή παρατηρούμε πως εδώ και αρκετά χρόνια εντοπίζεται ένα ιδιαίτερο τέτοιο πρόβλημα που συνεχώς οξύνεται.
Κατά βάση το πρόβλημα σχετίζεται άμεσα με τα ζητήματα του ελέγχου και της πειθάρχησης όλων των συντελεστών που συγκροτούν τους εκπαιδευτικούς μηχανισμούς. Βασικά των εκπαιδευτικών που θα χρησιμοποιηθούν απέναντι και κατά των μαθητών. Μηχανισμοί ελέγχου και καταστολής των εκπαιδευτικών, καταστολής και χειραγώγησης των μαθητών.
Στο τομέα της πολιτικής και ιδεολογικής χειραγώγησης τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε συστηματική προσπάθεια αναπροσαρμογής αυτών των παραμέτρων. Όπως, για παράδειγμα, τα νέα βιβλία και αναλυτικά προγράμματα που προωθούνται με το περικάλυμμα και την «αύρα του εκσυγχρονισμού» τόσο σε μορφή όσο και περιεχόμενο. Το θέμα έχει πάρει μεγάλη έκταση και πολιτικές προεκτάσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τοποθετείται πάντα σε σωστή βάση, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και την αντιφατικότητα που εμπεριέχει. Το γεγονός ότι προκάλεσε και προκαλεί ενδοαστικές κόντρες και διαμάχες, μπερδεύει αρκετούς, που μιλούν και για προοδευτικά στοιχεία μέσα στην όλη προσπάθεια. Απαιτείται να γίνει από την μεριά μας καλύτερη και συστηματική προσέγγιση του ζητήματος, πάνω στην ουσία των αλλαγών αυτών και στις συνέπειες που δημιουργούν τόσο σε μαθητές όσο και σε εκπαιδευτικούς. Η δουλειά που έχουμε ξεκινήσει πρέπει να συνεχιστεί γιατί πολλά πλαστά διλήμματα εμφανίστηκαν και θα συνεχίσουν να εμφανίζονται. Πρέπει να αναπτύξουμε την άποψή μας για τον ρόλο και το περιεχόμενο εκπαιδευτικών μηχανισμών στις σημερινές συνθήκες και σε συνάρτηση με τον αναλλοίωτο διαχρονικά χαρακτήρα τους, στα όρια και το έδαφος της ταξικής πραγματικότητας.
-------------------------------------------------__----------------------------------------------
Συμπερασματικά: ο χώρος της εκπαίδευσης τόσο στο σύνολο του, όσο και κατά βαθμίδα διατρέχεται από πολλές αρνητικές εξελίξεις αλλά και από ελπιδοφόρα μηνύματα αντίστασης. Υπάρχει η ανάγκη μιας συνολικότερης τοποθέτησης για τις εξελίξεις αυτές ( από φοιτητές και εκπαιδευτικούς)για τις εξελίξεις και τις κατευθύνσεις που χαράζουν αυτές στο χώρο της Παιδείας.
Το ζήτημα των αναπροσαρμογών στην εκπαίδευση, ως μέρος της γενικότερης επίθεσης, στοχεύσει σε ριζικές ανατροπές και σχέσεις που διαμορφώθηκαν εδώ και πολλές δεκαετίες. έρχεται, πριν από όλα, να αντιστοιχηθεί και να εξυπηρετήσει νέες τάσεις και απαιτήσεις του κεφαλαίου. Και αυτό δεν είναι ένα ελληνικό φαινόμενο μόνο. Ανάλογα, και ίσως περισσότερο έντονα κάποιες φορές, διαμορφώνονται οι εξελίξεις και στην Ευρώπη. Στο πως θα προχωρήσουν ωστόσο κάποια πράγματα είναι ένα ζήτημα που συνδέεται με τις ιδιαιτερότητες και συγκεκριμένες συνθήκες κάθε χώρας.
Δευτεροβάθμια –Τριτοβάθμια
Είναι οι χώροι όπου παρατηρούνται οι περισσότερες παρεμβάσεις. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τον τρόπο πρόσβασης από την μία βαθμίδα στην άλλη. Μέσα από τις συνολικότερε τάσεις που αναπτύσσονται με στόχο την αποτελεσματικότερη λειτουργία του μηχανισμού στα πλαίσια του συστήματος και τους αντίστοιχους σχεδιασμούς που διαμορφώνουν αυτές οι τάσεις βλέπουμε ένα πλήθος από μέτρα που στοχεύουν άμεσα και φανερά στην ενίσχυση της ταξικής επιλογής. Ωστόσο το ζήτημα δεν αφορά απλά μια αναδιάρθρωση τεχνητού τύπου, μια διαδικασία αναπροσαρμογής του μηχανισμού σε επιμέρους στοιχεία του. Έχει γίνε αντιληπτό πως οι όποιοι σχεδιασμοί μέχρι σήμερα για την αποδυνάμωση του βασικού κορμού με την λειτουργία παράλληλων σχολείων που βαφτίζονται «Τεχνικά σχολεία», και ο έμμεσος τρόπος ελέγχου της ροής προς τα ΑΕΙ, παρά τα όποια αποτελέσματα του, μάλλον κρίνεται αρκετά αναποτελεσματικός. (Προσπάθεια / κόστος -αποτέλεσμα / παρενέργειες) . Στην πραγματικότητα η όλη προσπάθεια έρχεται να αντιπαρατεθεί με χρόνιες καταστάσεις και παγιωμένες αντιλήψεις του κόσμου αναφορικά με του εκπαιδευτικούς μηχανισμούς, και ιδιαίτερα με τις τάσεις που αναδείχθηκαν μεταπολεμικά πάνω στο μαζικό σχολείο και ανάδειξη της ιδεολογικής παραμέτρου ως βασικότερης. .
Το γενικότερο πρόβλημα για το σύστημα όπως μπορούμε να το σκιαγραφήσουμε σήμερα παλινδρομεί ανάμεσα σε δύο βασικές κατευθύνσεις με τον ίδιο στόχο: ή να ενισχυθεί η δυσκολία / απαιτητικότητα, σε περιεχόμενο και διαδικασία (τυπικά φράγματα), στον βασικό κορμό και άρα προοπτικά μέσω της μαζικής αποθάρρυνσης ( και οικονομικής) ή να λειτουργήσουν εν είδη αυτοματισμού οι νόμοι της ταξικότητας με την μετατόπιση του κέντρου βάρους όλων αυτών στο ανώτατο επίπεδο όπου πλέον και οι «νόμοι της αγοράς» έχουν ουσιαστικότερη επίδραση σε αποφάσεις και επιλογές των νέων.
Τα πρόβλημα δεν είναι τόσο απλό, και δεν θα μπορούσε να είναι, αφού και οι δύο αυτές κατευθύνσεις εμπεριέχουν πλήθος αντιφάσεις και ξεπερνούν αντικειμενικά τα όρια μιας πολιτικής κίνησης /απόφασης της όποιας κυβέρνησης. Απαιτούνται ευρύτερες συναινέσεις και στηρίξεις που υπόκεινται και σε αστάθμητους παράγοντες, Αυτό όμως δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως δομική αδυναμία του συστήματος στο βαθμό που διασφαλιστεί σε ικανό βαθμό, πράγμα καθόλου αδύνατο) των βασικών δυνάμεων του συστήματος συμπεριλαμβανομένης και της «διανόησης», αφού από όλο και περισσότερες πλευρές γίνεται αποδεκτός ένας ορισμός του προβλήματος που απαλείφει τα ταξικά χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών μηχανισμών.
Σημερινή τάση όπως εκφράζεται επίσημα
Έχουμε κάποια δείγματα από την πλευρά της κυβέρνησης και ειδικότερα από το Υπουργείο Παιδείας, που σκιαγραφούν κάποιες άμεσες και μεσοπρόθεσμες εξελίξεις στο πνεύμα της ενίσχυσης της ταξικής λειτουργίας με την λιγότερη δυνατή αναγκαία παρέμβαση από την κεντρική εξουσία. Για παράδειγμα επανέρχεται περισσότερο επιτακτικά αυτή την φορά το ζήτημα της αποδέσμευσης Λυκείου- ΑΕΙ. Στην πραγματικότητα (και αυτό βγαίνει από τις τοποθετήσεις του Υπουργείου Παιδείας, πρόκειται για πλήρη και ουσιαστική αποδέσμευση πτυχίων ή όποιων άλλων τίτλων σπουδών από την εργασία! Μέσα από την προσπάθεια ορισμού μίας άλλης διαδικασίας με πολλά στοιχεία σκόπιμης απροσδιοριστίας: Είναι η πιστοποίηση , η οποία θα ανοίγει τον δρόμο για δουλειά ! Είναι ολοφάνερος ο καθοριστικός ρόλος του ταξικού ελέγχου της προώθησης και ανάδειξης στελεχών.
Αν προωθηθούν όλα αυτά με συνέπεια και αποφασιστικότητα από την σημερινή κυβέρνηση γίνεται φανερό πως επηρεάζεται καθοριστικά το σημερινό εκπαιδευτικό τοπίο και σε όλη του την έκτασή.
Με αυτή την έννοια τα ΕΠΑΛ –ΕΠΑΣ που τόσο ασαφώς λειτουργούν και τα όσα προβλήματα παράγουν, πρέπει να εξεταστούν στο φως των νέων εξελίξεων.
Έτσι κι αλλιώς η τεχνική εκπαίδευση απαιτεί μια διεξοδικότερη προσέγγιση για το ρόλο της τόσο γενικά όσο και ειδικότερα σε ότι αφορά την χώρα μας, Εδώ ωστόσο να πούμε πως η τωρινή αλλά και η αμέσως επόμενη περίοδος προσφέρει ένα πεδίο που πρέπει να το αξιοποιήσουμε στην παρέμβασή μας αφού οι συνέπειες για εκπαιδευτικούς και μαθητές αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο
Εκπαιδευτικοί
Ο ρόλος τους αλλά και συνθήκες αξιοποίησης αυτού του ρόλου προς διάφορες κατευθύνσεις είναι το ένα δεδομένο. Από την άλλη οι γενικότερες συνθήκες δουλειάς παράγουν το έδαφος για ανάπτυξη διάφορων αντιδραστικών τάσεων που θα αξιοποιηθούν από το σύστημα. Και τις κυβερνήσεις του. Φυσικά και δεν είναι αναγκαίο να εξελιχθούν έτσι τα πράγματα στο βαθμό όμως που αναπτυχθεί, και συμβάλουμε και εμείς σε αυτό, ένα στιβαρό και πειστικό μέτωπο αντίστασης σε όλα τα επίπεδα της λειτουργίας μας μέσα και έξω από το σχολείο.
Ωστόσο το βασικό στοιχείο στην κίνησή μας πρέπει να αναζητηθεί στο τομέα όπου και θα δεχτούμε (δεχόμαστε ήδη) τις μεγαλύτερες πιέσεις για να συμμορφωθούμε στον ρόλο μας. Και αυτό το πεδίο είναι οι συνθήκες και οι όροι δουλειάς.
Οι βασικοί άξονες σήμερα όπως μπορούν να δοθούν εδώ περιγραφικά είναι:
· Οικονομικά ζητήματα ( ακρίβεια, αυξήσεις, φόροι, ,
· Εργασιακά : πέρα κτύπημα κεκτημένων, ειδική διάρθρωση του προβλήματος συνθήκες κλπ συνταξιοδοτικό, ασφαλιστικό, ωράρια, ελαστικές σχέσεις.
· Συνθήκες δουλειάς (σε συνάρτηση με τα προηγούμενα), ρόλος υπακοή ( να γιατί ελπιδοφόρα η πρόσφατη αντίδραση) πλαίσιο λειτουργίας, αξιολόγηση……..
Ειδικότερες πλευρές
Η μονιμότητα και το μέλλον τις είναι το επίμαχο ζήτημα που τα τελευταία χρόνια τίθεται με διάφορους τρόπους, και από διάφορες μεριές είτε έμμεσα είτε άμεσα ως πηγή πολλών δεινών για τη λειτουργικότητα του δημόσιου τομέα γενικά και τις εκπαίδευσης γενικότερα. Και είναι ίσως εκείνο το ζήτημα που πιθανά θα κρίνει (ακόμα και αν δεν προχωρήσει σε πλήρη εφαρμογή) τις εξελίξεις στην κατεύθυνση άρσης πολλών άλλων δικαιωμάτων στον εργασιακό χώρο των εκπαιδευτικών. Σε αυτό άλλωστε το επίπεδο τα τελευταία χρόνια έγιναν ( και συνεχίζουν να γίνονται) τις συγκεκριμένες κινήσεις από την κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας στην κατεύθυνση ανατροπής των εργασιακών σχέσεων, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη αντιθέσεων και ανταγωνιστικών σχέσεων στο εσωτερικό του κλάδου. Τέτοιες είναι
- Κατάργηση οργανικών θέσεων( Συμπτύξεις, Κατάργηση ΤΕΕ, )
- το πρόβλημα των υπεράριθμων, που σε κάποιες ειδικότητες είναι εκρηκτικό.
- Οι «ειδικές κατηγορίες» και η χρησιμοποίηση των «πολύτεκνων»
- Οι διαχωρισμοί ειδικοτήτων. Και τα διατάγματα περί αναθέσεων.
Συμπερασματικά τα Εργασιακά ( ωράρια, κενά, υπεράριθμοι, μετακινήσεις, κλπ, είναι ένα μόνιμο και καθημερινό μέτωπο γιατί αφορά ολοένα και μεγαλύτερο μέρος των συναδέλφων, και παράγουν καθημερινές οξύνσεις και εντάσεις. Είναι σχετικά πολύ πρόσφατες οι δυσμενείς εξελίξεις σε αυτή την κατεύθυνση στο χώρο τις πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με την διεύρυνση –επιμήκυνση του ωραρίου, και η «τροπολογία Ράμα» για την προσχολική αγωγή.]
το ασφαλιστικό και το δημόσιο
Στο πλαίσιο των τακτικών ελιγμών και των αναγκαίων προσαρμογών τις στα δεδομένα που αναδείκνυε η αντιπαράθεση για το ασφαλιστικό, η κυβέρνηση επέλεξε τον διαχωρισμό του δημόσιου τομέα από τα συγκεκριμένα μέτρα που προώθησε με το ψηφισθέν νομοσχέδιο. Η τακτική διάσπασης του μετώπου δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είχε κάποια αποτελέσματα και γενικώς ευνόησε στην φάση αυτή τις σχεδιασμούς τις κυβέρνησης
Άλλωστε το γεγονός τις εξαίρεσης του δημοσίου από το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν κατέστησε λιγότερο οδυνηρό για τις ΔΥ το κτύπημα. (Σε ότι αφορά τα επικουρικά Ταμεία του Δημοσίου υπάγονται και αυτά τις γενικές διατάξεις που πέρασαν, σε συνδυασμό με την ενεργοποίηση του «νόμου Ρέπα», για τα ο ύψος των μερισμάτων που θα αποδίδουν τις ασφαλισμένους τις).
Μπορεί λοιπόν από μια πρώτη ανάγνωση να βγαίνει ότι ο κύριος και βασικός λόγος τις εξαίρεσης αφορούσε κύρια την τακτική τις διάσπασης του μετώπου και τις μείωσης των αντιδράσεων. Στο ζήτημα αυτό τις ίσως θα πρέπει να υπολογιστούν και άλλα πράγματα.
Και εννοούμε κατ΄ αρχήν την ίδια τη φύση και τον χαρακτήρα συνολικά του δημόσιου τομέα. Ο οποίος τόσο σαν γενικός μηχανισμός του κράτους όσο και σαν επί μέρους τμήματα του, έχουν διαφοροποιημένη σημασία και αξία για το σύστημα.
Τις για παράδειγμα οι εκφρασμένες διαθέσεις τις κυβέρνησης για επέμβαση στο υπάρχον καθεστώς των εργασιακών σχέσεων στο δημόσιο γενικά και τις εκπαιδευτικούς ειδικότερα.
Η πολυπλοκότητα των εργασιακών σχέσεων (ειδικότητες –κατηγοριοποιήσεις – ωρομίσθιοι κλπ) ορίζει πλέον μια νέα σύνθεση του εργασιακού χώρου. Άλλωστε το πολυσχιδές καθεστώς των προσλήψεων διαμορφώνει αντικειμενικά πλέον εντελώς διαφορετικές κατηγορίες . Μπορεί η αύξηση του μέσου όρου ηλικίας του νεοδιορισμένου να συγκρατήθηκε κάπως λόγω ΑΣΕΠ, υπάρχει όμως μια μεγάλη μερίδα συναδέλφων που ξεκινά μετά τα 40
Οι ανατροπές στα εργασιακά αναπόφευκτα διαμορφώνουν όρους σημαντικών διαφοροποιήσεων και στα ασφαλιστικά – συνταξιοδοτικά, πέρα από το στοιχείο της γενικότερης επίθεσης στα δικαιώματα αυτά.
Αξιολόγηση – προώθηση εφαρμογή
Καλά κάνουμε και την προώθηση της κακόφημης αξιολόγησης δεν την θεωρούμε μια διαδικασία περιθωριοποιημένη. .Είναι και παραμένει πολιτικά στο επίκεντρο των προωθούμενων αντιδραστικών αλλαγών στην εκπαίδευση. Το ξεκίνημα της φετινής σχολικής χρονιάς με την εγκύκλιο για τον προγραμματισμό, ( και άσχετα με την υποχώρηση του Υπουργείου κάτω από την πίεση και την ελπιδοφόρα αντίδραση των εκπαιδευτικών) έδειξε πως δεν δικαιολογείται κανένας εφησυχασμός ή και υπερβολικός τονισμός των «τεχνικών» δυσκολιών που παρατηρούνται στους μηχανισμούς υλοποίησής της και βασικά με τους Διευθυντές των σχολικών μονάδων.
Είναι γεγονός πως ολοένα και περισσότερο ενισχύονται και τροφοδοτούνται ανταγωνιστικές τάσεις στο εσωτερικό του κλάδου. Όχι μόνο αυτές αναφέρονται στην κατηγοριοποίηση των εργασιακών σχέσεων αλλά και σε ατομικές ικανότητες και στα «ιδιαίτερα ατομικά προσόντα». Κυνήγι χαρτιών και τίτλων, πιστοποιήσεις, επιμορφώσεις και πάει λέγοντας.
Διαμορφώνεται μια υλική βάση εφαρμογής για το ξεδίπλωμα των υπαρχόντων αξιολογικών μέσων και μέτρων. Το πιο ανησυχητικό είναι πως όλα μοιάζουν να δουλεύουν στην κατεύθυνση εισαγωγής και εφαρμογής της αξιολόγησης ως μία αδήριτη αναγκαιότητα. Και αν το καλοεξετάσουμε κάπως έτσι θα επιθυμούσε να την εισάγει το υπουργείο. Έχουμε κάνει μια σημαντική δουλειά πάνω σε αυτό θέμα, αλλά που ωστόσο θα χρειαζόταν ένα ξανακοίταγα και ενδεχόμενα κάποιος εμπλουτισμός τις με βάση τις διαγραφόμενες εξελίξεις.
κατάσταση του εκπαιδευτικού του κόσμου: αντιστάσεις- συνδικαλισμός
Από δύο κορυφαίες κεντρικού χαρακτήρα μάχες, οι οποίες δεν έχουν αναδείξει το συνολικό πολιτικό αποτέλεσμα και την πολιτική τους διάσταση. Και σε ότι αφορά την επίδραση τους στο επίπεδο της συλλογικής συνείδησης του κόσμου και των όποιων διαφοροποιήσεων ενδεχομένως έχουν συντελεστεί Για μια τέτοια αποκρυστάλλωση η περίοδος που αναφερόμαστε είναι παρά πολύ σύντομη
· Το μέτωπο της εκπαίδευσης: με την απεργία των δασκάλων και κύρια με τις δυναμικές κινητοποιήσεις νεολαίας, σπουδαστών και φοιτητών και επίκεντρο το άρθρο «16», και την προσπάθεια αναθεώρησής του.
· Το μέτωπο για το ασφαλιστικό: πού εξακολουθεί, πέρα από το γεγονός της γνωστής κατάληξής του, για πολλούς και διάφορους λόγους, να αποτελεί πεδίο και μελλοντικών αντιπαραθέσεων.
Παρά το γεγονός ότι τα μέτωπα καλύπτουν μια διετία, και παρά το φαινομενικά διαφορετικό του περιεχομένου τους, πρέπει να ειδωθούν και να εξεταστούν ως μία ενότητα για δύο βασικούς λόγους.
Από την μια, και σημαντικότερο, έβγαλαν στο προσκήνιο μεγάλες μάζες νεολαίας και εργαζομένων. Ταυτόχρονα έβγαλαν, χωρίς ωστόσο να την εκτονώσουν, μεγάλη και συσσωρευμένη αγανάκτηση του κόσμου. Όμως πολλά πράγματα δεν είναι όπως πριν. Καταρχήν εκείνο που πρέπει να επισημανθεί σε ότι αφορά αυτή την «νίκη» της κυβέρνησης, είναι ότι το πέτυχε αυτό παρά και ενάντια στο λαϊκό αίσθημα και την εκφρασμένη εναντίωση του συνόλου των εργαζομένων. Κατά συνέπεια από την πλευρά του λαϊκού και εργατικού κινήματος που μας ενδιαφέρει και πέρα από τους γενικότερους δυσμενείς όρους στο κίνημα( πολιτικούς, ιδεολογικούς, οργανωτικούς) διαμορφώνεται – και σε αυτό πρέπει να επενδύσουμε πολιτικά– το έδαφος για την ανάπτυξη νέων αντιστάσεων και μαχών
Από την άλλη κατάδειξαν την στάση κομμάτων «αριστεράς», Πρακτικά διαμορφώνουν και τροφοδοτούν διαρκώς ένα κλίμα ηττοπάθειας, ανήμπορου, και ανέφικτου. Φάνηκε το πόσο εμπεδωμένο είναι το «δόγμα» της μη σύγκρουσης από τις δυνάμεις αυτές απέναντι στην κυβέρνηση και γενικότερα το σύστημα. Επιλέγοντας πεδία σύγκρουσης γενικόλογα και για αυτό έξω από το χώρο των πραγματικών αντιθέσεων, με αιτήματα που δεν πιάνουν στην βάση (τα γνωστά κατεβατά με τις ατέλειωτες προτάσεις). Μεταθέτοντας κάθε φορά το πεδίο σύγκρουσης και αντιπαράθεσης, όταν διαβλέπουν (και σωστά το διαβλέπουν) ότι ο στόχος και η αναδειχθείσα αιχμή συγκινεί και πιάνει πλατιές μάζες των εκπαιδευτικών. Τα παραδείγματα για το διάστημα που αναφερόμαστε ( και όχι μόνο) είναι πολλά και χαρακτηριστικά. Αυτά σε ότι αφορά την «υπεύθυνη» αριστερά. Όσο για την λιγότερο υπεύθυνη- έως ανεύθυνη – στάση δυνάμεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, όπως αυτή αποτυπώνεται στο επίπεδο της ηγετικής της έκφρασης, εκείνο που την χαρακτηρίζει βασικά είναι ο καιροσκοπισμός. Παρά την αγωνιστική διάθεση που χαρακτηρίζει ένα κόσμο που επιζητεί αναφορά και έκφραση από αυτό το κομμάτι, παρατηρούμε συχνά έντονα στοιχεία σύγχυσης και ανασταλτικών τάσεων και πάνω σε κρίσιμα θέματα και κύρια όταν το βασικό ζητούμενο είναι να αναδειχτούν και να περάσουν και να γίνουν αντιληπτά από ένα κόσμο, οι πραγματικές αντιθέσεις πάνω στα ζητήματα που ανοίγονται. Από γενική άποψη, και στην βάση των επιλογών της ηγεσίας τους, τα διάφορα αριστερά σχήματα και παρεμβάσεις θέτουν πρόσθετα εμπόδια σε ότι θα διευκόλυνε και θα βοηθούσε στην σύνδεση ενός κόσμου με την κίνηση και την ανάπτυξη της πάλης. Επιπλέον, συχνά και κατά κάποιο ιδιαίτερο τρόπο, εμφανίζονται να αποτελούν και το «αριστερό» άλλοθι της ΔΕΕ - ΕΣΑΚ.
Συνδικαλισμός και……… κάτι αλλάζει;
Το κλίμα εργασιακής ανασφάλειας, η αίσθηση «κινούμενης άμμου», πάνω σε μια σταθερή σχέση που θεωρούταν μέχρι τώρα η δημοσιοϋπαλληλική σχέση για το παρόν και το άμεσο μέλλον και για όλους τους εκπαιδευτικούς, είναι ποιοτικά μια νέα κατάσταση. Είναι κατ΄ αρχήν ένα αρνητικό κλίμα που το επιτείνει ιδιαίτερα η στάση των ομοσπονδιών ΟΛΜΕ και ΔΟΕ, που με τους δοσμένους συσχετισμούς, πως πρέπει να τις υπολογίζουμε σαν ένα σοβαρό εμπόδιο.
Ωστόσο, και παρά την γενικότερη δυσμενή πολιτικοσυνδικαλιστική κατάσταση, αρχίζουν να εμφανίζονται καταστάσεις όπου η «κάλυψη», για πάρα πολλούς συναδέλφους αποκτά ένα ιδιαίτερο νόημα και αξία. Η αναζήτηση ολοένα και περισσότερων συναδέλφων της συλλογικής στήριξης ακόμα και για επί μέρους ζητήματα ή ακόμα και σε λάθος βάση καμιά φορά, αποτελεί μια τάση που πρέπει να την ενισχύουμε. Άλλωστε αυτό που συμβαίνει (κατ αρχήν ενστικτώδικα) έχει την εξήγησή του: Στην παρούσα φάση, και μάλλον σκόπιμα, η πίεση προς τα κάτω των ζητημάτων που άνοιξαν και ανοίγουν, δεν μεταδίδεται με το ίδιο τρόπο και την ίδια ένταση προς όλους. Κάποιοι συνάδελφοι την νοιώθουν ασφυκτική ( υπεράριθμοι, τεχνικές και άλλες ειδικότητες, «διάθεση»,κλπ), και κάποιοι (λανθασμένα) θεωρούν εαυτούς στο απυρόβλητο.
Όμως ακόμα και αν εκτιμήσει κανείς πως αυτό αποτελεί μια πάρα πολύ πρώιμη κατάσταση, και ότι κυριαρχούν ακόμα οι λογικές που οδηγούν στην απομάκρυνση από το σωματείο, πρέπει να θεωρούμε ότι βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου και η παραμικρότερη παρέμβαση του υποκειμενικού παράγοντα μπορεί να δημιουργήσει διαφοροποιήσει ή και να ανατρέψει την σημερινή βαλτωμένη κατάσταση . Τέλος μια γενικότερη όσο και κοινή διαπίστωση αφορά την δεκτικότητα μεγάλης πλέον μερίδας συναδέλφων σε απόψεις και λογικές δράσης και κίνησης έστω και αν ακόμα οι δυνάμεις αδράνειας εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν συνολικά τον συνδικαλιστικό μας χώρο.
ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ
Στην βάση όλων αυτών των πραγματικών προβλημάτων που αφορούν το εκπαιδευτικό χώρο, η δική μας στάση, δράση, έκφραση, πρέπει να οριστεί με όσο πιο απλό τρόπο γίνεται μέσα από το σύνθετο των καταστάσεων και των πραγμάτων και όπως τα προσδιορίζει κάθε φορά η πολιτική συγκυρία. Το ζήτημα άπτεται και συνδέεται με ειδικότερες πλευρές της κίνησης και δράσης μας και αφορά πριν απ’ όλα την καθημερινή σχέση και σύνδεση με τον κόσμο της εκπαίδευσης
Εδώ να περιοριστούμε σε αυτό που σε γενικές γραμμές μπορεί να αποτελεί το πραγματικό σημερινό όριο της κίνησής μας: γενικότερης και ειδικότερης.
Σε ότι αφορά λοιπόν κεντρικού και μετωπικού χαρακτήρα κινηματικές αντιπαραθέσεις απέναντι στην κυβέρνηση και το σύστημα και στο βαθμό που αυτές διαμορφώνονται κάτω από τους δοσμένους πολιτικούς όρους και συσχετισμούς, το ζήτημα για μας δεν είναι η προβλεπόμενη- αρκετά καθαρά πολλές φορές – κατάληξή τους αλλά πως αντιλαμβανόμαστε και διαμορφώνουμε εμείς την δικιά παρέμβαση και απαίτηση μέσα σε αυτή την κατάσταση.
Σίγουρα μας είναι εύκολο να καβαλάμε το κύμα που φουσκώνει και να θέλουμε να το τροφοδοτήσουμε με παραπέρα δυναμική,( είναι άλλωστε στοιχείο της άποψης και της λογικής μας ). Ωστόσο το «σπάσιμό» του,(αναπόφευκτο άλλωστε) πρέπει να επαναφέρει τα πράγματα στις κανονικές τους διαστάσεις, χωρίς την αίσθηση της καταστροφής του κόσμου. Συχνά μας ενοχλεί και «τσατίζει», το πόσο εύκολα εγγράφεται μια τέτοια κατάσταση εκεί που δεν της ανήκει, σε αυτούς που την πολέμησαν κρυφά και φανερά. Ωστόσο αυτό δείχνει(πέρα από όλα τα άλλα) και τα σημερινά όρια, τις γενικότερες αντικειμενικές αδυναμίες και δυνατότητες του κινήματος.
.
Η πολιτική παράμετρος στην πάλη μας και όπως αυτή μπορεί και πρέπει να διαμορφώνεται στην βάση των προβλημάτων που ανοίγονται στην εκπαίδευση είναι ένα ισχυρό πλεονέκτημα και πρέπει να αναδεικνύεται πάντα. Στην κλίμακα που πραγματικά κινούμαστε, σε αυτό που μπορεί να αποτυπωθεί σήμερα ως πραγματική μας εμβέλεια, στον περίγυρο που μας αντιστοιχεί και αναλογεί, εκεί βρίσκεται το βάρος της πολιτικής – ιδεολογικής και οργανωτικής προσπάθειας μας. Από εκεί και πέρα το προσδοκούμενο αποτέλεσμα αφορά το βγάλσιμο στην κίνηση όσο το δυνατόν περισσότερου κόσμού.
Τα ζητήματα που είναι ανοιχτά στην εκπαίδευση και τα οποία μπορούμε και τα προσεγγίζουμε με αρκετή ακρίβεια, ορίζουν κατά κάποιο τρόπο τα γενικότερα καθήκοντα πολιτικής αντιπαράθεσης και καθημερινής πάλης,(σε επίπεδο ζύμωσης και προπαγάνδας). Ωστόσο και σε σχέση με την προσπάθεια προώθησης της κοινής δράσης, των κινηματικών διαδικασιών γενικότερα, οι στόχοι πάλης μας πρέπει να ορίζονται κάθε φορά με άξονα την ικανότητα προσδιορισμού της συγκεκριμένης αιχμής του αδύναμου «κρίκου». Και αυτό δεν είναι μια εγκεφαλική λειτουργία, μια θεωρητική σύλληψη, αλλά μια συνεχής διαμόρφωσή μας μέσα στο κόσμο και με τον κόσμο, πάνω στα συγκεκριμένα προβλήματα που τίθενται.
Τα εργασιακά για παράδειγμα αποτελούν ένα ευρύ και σοβαρό ζήτημα που περιέχει πολλές παραμέτρους. Το ότι πολιτικά και σε ένα επίπεδο ζύμωσης και προπαγάνδας μπορούμε να σταθούμε δεν πρέπει να θεωρείται ως το αναλογούν όριο μας. Διότι το πρόβλημα, σε ότι αφορά την κίνηση και δράση ενός κόσμου, προκύπτει από την ανάγκη συγκεκριμενοποίησης της αιχμής του στην δεδομένη στιγμή και το οποίο συμπυκνώνει ένα ευρύτερο σύνολο ζητημάτων .
Τέλος μια εκτίμηση που πρέπει να συζητηθεί και να προσδιοριστεί καλύτερα! Αφορά το ευρύ φάσμα (ποσοτικά και ποιοτικά)των προβλημάτων που απασχολούν και ταλανίζουν ολόκληρο πλέον τον εκπαιδευτικό χώρο, και σε συνδυασμό με την απαίτηση πολλών συναδέλφων να σκύψουν και να γνωρίσουν καλύτερα το πρόβλημα (τους) ανακύπτει η αναγκαιότητα επεξεργασίας ειδικότερων πλευρών της γενικής αυτής επίθεσης στην εκπαίδευση. Αυτού που γενικά λέγεται «εξειδίκευση», αλλά που στην πραγματικότητα δεν είναι παρά η συγκεκριμένη κάθε φορά διαμόρφωση στόχων πάλης. Τα «εξειδικευμένα κείμενα»,(προκηρύξεις, άρθρα, μικρές μπροσούρες, περιοδικό έντυπο), έχουν ενδεχόμενα στην φάση αυτή ιδιαίτερη λειτουργία σε ότι αφορά την συσπείρωση και κίνηση, του κόσμου αν και εφόσον τον παρέχουν εκτός από την εξήγηση της κατάστασης και τον τρόπο και λόγο της ανατροπής της!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου